Το βιβλίο του Κώστα Χάρη «Εκατοντάχρονη Οδύσσεια των Ελλήνων Ποντίων του Αντικαυκάσου και Καυκάσου» το οποίος εξέδωσαν οι ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΚΥΡΙΑΚΙΔΗ, για λογαριασμό του Ιστορικού Αρχείου Προσφυγικού Ελληνισμού (ΙΑΠΕ) του Δήμου Καλαμαριάς, παρουσιάστηκε στο αμφιθέατρο του Ποντιακού Συλλόγου Πτολεμαΐδας (25^ης Μαρτίου και Γουμεράς) την Κυριακή 8 Δεκεμβρίου 2024.

Την παρουσίαση και τον συντονισμό της εκδήλωσης είχε ο δημοσιογράφος Φόρης Πεταλίδης, ενώ στην εκδήλωση παραβρέθηκαν εκπρόσωποι ποντιακών σωματείων της περιοχής της Δυτικής Μακεδονίας όπως και συνταξιούχοι της ΔΕΗ, μιας και ο συγγραφέας Κώστας Χάρης εργάστηκε και έζησε στην Πτολεμαΐδα κατά τη διάρκεια του εργασιακού του βίου στη ΔΕΗ.

Η χορωδία του Ποντιακού Συλλόγου Πτολεμαΐδας με υπεύθυνη την Αθηνά Μιχαηλίδου απέδωσε τέσσερα ποντιακά τραγούδια.

Στη λύρα συνόδευαν ο Κώστας Παναγιωτίδης και ο Διονύσης Παυλίδης.

Χαιρετισμοί

Χαιρετισμό απηύθυναν ο Παναγιώτης Πλακεντάς δήμαρχος Πτολεμαΐδας, ο Αντώνης Μαυρίδης πρόεδρος του Ποντιακού Συλλόγου Πτολεμαΐδας, η Σοφία Δενεσίδου εκ μέρους του Τ.Ε./ΠΑ.ΣΑ.Σ./ΔΕΗ (συνταξιούχων ΔΕΗ Πτολεμαΐδας) και ο Χρήστος Πετανίδης πρόεδρος του Συλλόγου Καυκασίων «Ο Προμηθέας».

Ο Παναγιώτης Πλακεντάς

Στην ομιλία του ο Παναγιώτης Πλακεντάς δήμαρχος Πτολεμαΐδας, ευχαρίστησε τους διοργανωτές της εκδήλωσης παρουσίασης του βιβλίου τονίζοντας ότι η Καλαμαριά και η Πτολεμαΐδα συνδέονται, με την άσβεστη μνήμη, τα ήθη και τα έθιμα των Ελλήνων του Πόντου μέσω των συλλόγων τους. Ο συγγραφέας του βιβλίου έζησε και δούλεψε στην Πτολεμαΐδα και έγραψε στην Καλαμαριά το βιβλίο για τους Έλληνες του Καυκάσου.

Ο Αντώνης Μαυρίδης

Στη σύντομη ομιλία του ο Αντώνης Μαυρίδης πρόεδρος του Ποντιακού Συλλόγου Πτολεμαΐδας, καλωσόρισε τους συμμετέχοντες στην εκδήλωση τόνισε πως κοινός στόχος των απογόνων Ελλήνων του Πόντου, είναι η διάσωση και ανάδειξη του ηθών και εθίμων του ποντιακού ελληνισμού και η διεθνοποίηση της γενοκτονίας των Ελλήνων του Πόντου και συνεχάρη τον συγγραφέα του βιβλίου Κώστα Χάρη για τη συγγραφή του βιβλίου.

Η Σοφία Δενεσίδου

Η Σοφία Δενεσίδου, η οποία απηύθυνε χαιρετισμό εκ μέρους του Τ.Ε./ΠΑ.ΣΑ.Σ./ΔΕΗ (συνταξιούχων ΔΕΗ Πτολεμαΐδας) καλωσόρισε τον Κώστα Χάρη ως συνάδελφο που ως τεχνικό που έβαλε μπροστά την πρώτη μονάδα της ΔΕΗ στην Πτολεμαΐδα και ήταν και πρωτοπόρος συνδικαλιστής. Και τέτοιος παραμένει μέχρι σήμερα, στην πρώτη γραμμή του αγώνα. Συνεχίζει άοκνα να προσφέρει με το συγγραφικό του έργο και να μεταλαμπαδεύει στις νεότερες γενιές την πείρα και τις γνώσεις τους γύρω από τα ζητήματα του ποντιακού ελληνισμού, αλλά και για τα ευρύτερα κοινωνικά και πολιτικά ζητήματα. Χαιρετίζουμε το βιβλίο του, συνάδελφε Κώστα να βρεθεί σε ακόμα περισσότερα χέρια και να διαβαστεί από ακόμα περισσότερους αναγνώστες. Σε ευχαριστούμε για την προσφορά σου και για την ανιδιοτέλειά σου.

Ο Χρήστος Πετανίδης

Στον χαιρετισμό του ο Χρήστος Πετανίδης πρόεδρος του Συλλόγου Καυκασίων «Ο Προμηθέας» ευχαρίστησε τον Ποντιακό Σύλλογο Πτολεμαΐδας για την άμεση ανταπόκριση για την συνδιοργάνωση της εκδήλωση και ευχαρίστησε τον συγγραφέα και πρώην πρόεδρο του Συλλόγου Καυκασίων Κώστα Χάρη για την εκτενή αναφορά στις δράσεις του συλλόγου. Όπως επίσης και για την παραχώρηση μεγάλου αριθμού αντιτύπων του βιβλίου στο σύλλλογο, όπως και το Ιστορικό Αρχείου Προσφυγικού Ελληνισμού (ΙΑΠΕ) για την έκδοσή του, τονίζοντας ότι η παρουσίασή του, συμπίπτει με τα 100 χρόνια από την ίδρυση του ιστορικού συλλόγου των Ελλήνων του Καυκάσου που ήρθαν στην Ελλάδα και το πρώτο που σκέφτηκαν ήταν η συλλογική τους οργάνωση. 100 χρόνια προσφέροντας στην ποντιακή παράδοση και στον ποντιακό πολιτισμό.

Ομιλητές

Για το βιβλίο μίλησαν ο Κώστας Γαβρίδης, νομικός, Επίτιμος Πρόεδρος της Ευξείνου Λέσχης Θεσσαλονίκης και Επίτιμος Γενικός Γραμματέας της Παμποντιακής Ομοσπονδίας Ελλάδος (ΠΟΕ), ο Δημήτρης Παπαδόπουλος, μέλος Επιτροπής Περιοχής Δυτικής Μακεδονίας του ΚΚΕ και Δημοτικού Συμβουλίου Πτολεμαΐδας της Λαϊκής Συσπείρωσης, ο Φόρης Πεταλίδης δημοσιογράφος και ο συγγραφέας του βιβλίου Κώστας Χάρης.

Ο Κώστας Γαβρίδης

Στην ομιλία του ο Κώστας Γαβρίδης, μεταξύ άλλων ανέφερε. Ο Κώστας Χάρης με ό,τι καταπιάνεται στα κοινά το ολοκληρώνει με επιμέλεια, ευσυνειδησία και βαθιά κοινωνική ευαισθησία.

Συμμετέχει ενεργά και δραστήρια σε κάθε κοινωνική συλλογική προσπάθεια με απίστευτη εργατικότητα, με τον ίδιο πάντα ζήλο και ως απλό μέλος και με υπεύθυνη θεσμική ιδιότητα.

Είναι ευχαρίστηση και ικανοποίηση η συνεργασία μαζί του. Τα ευχάριστα αυτά συναισθήματα είχα την τύχη να νιώσω κατά την μακρά περίοδο της συνυπηρέτησης μας στις συλλογικότητες των Ποντιακών Οργανώσεων, συνεργασία που μας συνέδεσε με στέρεη προσωπική και οικογενειακή φιλία.

Είναι πραγματικά εύνοια της τύχης να έχουν στους κόλπους τους κοινωνικοί φορείς μέλη με τη διάθεση γνήσιας εθελοντικής προσφοράς, τη δημιουργική ορμή και τη συνέπεια λόγων και έργων του Κώστα, χαρακτηριστικά της προσωπικότητάς του που δεν θα μπορούσαν ασφαλώς να βρουν διέξοδο και να μετουσιωθούν σε κοινωνικό έργο χωρίς τη σταθερή στήριξη και ενθάρρυνση της οικογένειας του, της καλοσυνάτης και ευγενέστατης κα Σούλας, με την οποία συμπλήρωσαν ήδη εξήντα χρόνια ανέφελου συζυγικού βίου αλλά και των παιδιών και εγγονών του.

Είναι άνθρωπος του διαλόγου με ξεκάθαρο και σταθερό ιδεολογικό κοινωνικό πολιτικό προσανατολισμό. Κερδίζει την εκτίμηση του συνομιλητή του και με τη δύναμη των επιχειρημάτων του αλλά και με τον ήρεμο χωρίς εξάρσεις και περιττές εντάσεις λόγο του.

Ο τίτλος του βιβλίου του «Η εκατοντάχρονη οδύσσεια των Ελλήνων Ποντίων του Αντικαυκάσου και Καυκάσου» προϊδεάζει βάσιμα τον αναγνώστη ότι πρόκειται για έργο κατάθεση ψυχής. Είναι φορτισμένο συναισθηματικά, γιατί πηγάζει από την ψυχική ανάγκη του συγγραφέα να εκπληρώσει ένα χρέος προγονικό, βεβαρυμμένο και από τη σκόπιμη και ενσυνείδητη μακροχρόνια παραμέλησή του από την πολιτεία.

Με το βιβλίο του αυτό ο Κ. Χάρης αποδίδει, όπως γράφει στο εισαγωγικό σημείωμά του, τον οφειλόμενο φόρο τιμής στους προγόνους του και ιδιαίτερα στην πρώτη γενιά των προσφύγων. Τη γενιά του φωτισμένου δασκάλου και δημιουργικού κοινωνικού παράγοντα πατέρα του Θεοχάρη, γενιά που είδε το φως της ζωής ανάμεσα από αλλεπάλληλους τοπικούς πολέμους, βίωσε ένα πρώτο παγκόσμιο πόλεμο, υπέστη τις άγριες γενοκτονικές διώξεις των Νεότουρκων, των Τσέτηδων και των Κεμαλικών, δοκίμασε τα δεινά του αναγκαστικού ξεριζωμού, της προσφυγιάς και των λοιμοκαθαρτηρίων, την αγωνία της αναζήτησης και δημιουργίας νέας εστίας στον ελλαδικό χώρο. Έζησε τη συμφορά ενός δεύτερου παγκοσμίου πολέμου και Κατοχή, για να βγει τελικά με βαθιά ψυχικά τραύματα από τη δίνη του ακατανόητου εμφύλιου σπαραγμού.

Η γενιά όμως αυτή έγινε το θυσιαστικό βάθρο, πάνω στο οποίο ακουμπήσαμε εμείς της δεύτερης γενιάς για να στηριχθούμε στα πόδια μας και να διεκδικήσουμε από καλύτερη αφετηρία το δικαίωμα στη ζωή για επαγγελματική και κοινωνική καταξίωση.

Αυτό άλλωστε ήταν το κοινό όνειρο αυτής της τραγικής γενιάς, να δουν τα παιδιά τους να προκόβουν, και όσοι από αυτή τη γενιά επέζησαν να δουν το όνειρο τους πραγματοποιούμενο, ίσως να αισθάνθηκαν τη μοναδική χαρά και ικανοποίηση, που τους επιφύλασσε η μαρτυρική πικρή ζωή τους.

Άξιος ο μισθός σου Κωνσταντίνε, γιατί η μνήμη είναι ο μόνος τρόπος για να αντισταθείς στο θάνατο.

Ο Δημήτρης Παπαδόπουλος

Στη ομιλία του ο Δημήτρης Παπαδόπουλος, μεταξύ άλλων ανέφερε. Χαιρετίζουμε τη σημαντική αυτή προσπάθεια του αγαπητού συντρόφου μας Κώστα Χάρη και ευχόμαστε να είναι καλοτάξιδο το βιβλίο του και να αποτελέσει παράδειγμα και για άλλες παρόμοιες πρωτοβουλίες.

Μέσα από τις σελίδες της συγκεκριμένης έκδοσης, αναδεικνύεται ο πολιτιστικός και πολιτισμικός πλούτος των Ποντίων, και πώς αυτός έγινε κατορθωτό να διατηρηθεί μέχρι τις μέρες μας, χάρη στην κοπιαστική προσπάθεια των εκατοντάδων πολιτιστικών Συλλόγων που έδρασαν και δρουν όλα αυτά τα χρόνια σε όλη τη χώρα, και ιδιαίτερα στην περιοχή μας.

Τέτοια προσπάθεια γίνεται και από το δικό σας Σύλλογο εδώ στην Πτολεμαΐδα, με τη στήριξη και την εθελοντική προσφορά των μελών σας εδώ και δεκαετίες, με τις πρωτοβουλίες και τις δράσεις όλων όσων βρέθηκαν στη διοίκηση του Συλλόγου.

Στο βιβλίο του Κώστα Χάρη αποτυπώνεται εκτενώς πλούσιο αρχειακό υλικό από τη δράση των ποντιακών σωματείων, το οποίο δεν είναι χρήσιμο μόνο για τα μέλη του Συλλόγου, αλλά και για κάθε μελετητή του ποντιακού στοιχείου και της ζωντανής λειτουργίας και δράσης των Πολιτιστικών Συλλόγων.

Το κύριο όμως θεωρούμε πως είναι ότι ο αναγνώστης έχει τη δυνατότητα να δει σε βάθος πλευρές της πολύπαθης ιστορίας των Ποντίων, να διαπιστώσει τις πραγματικές αιτίες των όσων διαδραματίστηκαν, και να εξάγει χρήσιμα συμπεράσματα για το σήμερα.

Ειδικά η νέα γενιά που συσπειρώνεται στους Ποντιακούς Πολιτιστικούς Συλλόγους, έχει σημασία να σκύψει πάνω από αυτές τις πλευρές της ιστορίας των προγόνων μας. Γιατί μ’ αυτό τον τρόπο ο ποντιακός πολιτισμός και η ιστορία, δεν αντιμετωπίζεται ως κάτι μουσειακό που απλώς πρέπει να τον τιμάμε. Αποκτάει ζωντάνια στο σήμερα και δίνει τη δυνατότητα διατήρησης και εξέλιξής του. Γιατί δεν έχει σημασία να ξέρεις να χορεύεις αν δεν γνωρίζεις την ιστορία του κάθε χορού. Να τραγουδάς αν δεν γνωρίζεις το βάθος και το νόημα των στίχων, την εποχή, τις συνθήκες που γράφτηκαν αυτοί. Να καλατσεύς τα ποντιακά αν δεν κατανοείς την προέλευση, τον τρόπο χρήσης, το νόημα που αποκτούν οι λέξεις. Να πραγματοποιείς τα έθιμα αν δεν γνωρίζεις το συμβολισμό τους. Έτσι και η ιστορία μας, χρειάζεται γνώση και κατανόηση, γιατί εκτός των άλλων αποτελεί και τη βάση πάνω στην οποία οικοδομήθηκε η γλώσσα, οι παραδόσεις, τα ήθη και τα έθιμα.

Βέβαια, η σύγχρονη ιστορία των Ποντίων, από τη γενοκτονία και μετά, έχει τη δική της ξεχωριστή σημασία και αξία. Και η σημασία αυτή διαπιστώνεται από το γεγονός ότι όλα αυτά τα 100 και πλέον χρόνια καταβλήθηκαν μεγάλες προσπάθειες, ώστε τα γεγονότα της εποχής να απογυμνωθούν από την ουσία τους, να συγκαλυφθούν τα πραγματικά τους αίτια και οι διδαχές της Ιστορίας να μη γίνουν κτήμα των Ποντίων, και γενικότερα του ελληνικού λαού.

Η γενοκτονία, η προσφυγιά και η εγκατάσταση στον Ελλαδικό χώρο, οι κακουχίες στη νέα πατρίδα που μόνο φιλόξενη δεν ήταν, οι διώξεις χιλιάδων αγωνιστών – προοδευτικών Ποντίων την περίοδο του μεσοπολέμου, της κατοχής, του εμφυλίου και τις επόμενες δεκαετίες, ο νέος ξεριζωμός και η μετανάστευση δεκάδων χιλιάδων στην Ευρώπη, την Αμερική και την Αυστραλία, η μετανάστευση των παλιννοστούντων τη δεκαετία του ’90 στη χώρα μας, όλα αυτά δεν μπορούν να ιδωθούν ξεκομμένα από την ταξική ανάλυση της ιστορίας. Δεν μπορούν να βγουν στέρεα συμπεράσματα αν δεν εντάξουμε τα γεγονότα στις γενικότερες εξελίξεις κάθε περιόδου.

Ο Φόρης Πεταλίδης

Στην ομιλία του ο δημοσιογράφος Φόρης Πεταλίδης, τόνισε. Τον Κώστα Χάρη τον γνώρισα ενεργό στέλεχος του οργανωμένου ποντιακού χώρου και ως πρόεδρο του Συλλόγου Καυκασίων Καλαμαριάς «Ο ΠΡΟΜΗΘΕΑΣ». Ήταν ένας δραστήριος πρόεδρος, που ασχολούνταν με τα θέματα που ποντιακού ελληνισμού, αλλά ιδιαίτερα με εκείνα που έχουν σχέση με τους Καυκάσιους, τους Καρσλήδες και την ιστορική τους πορεία.

Συνεργαστήκαμε, εγώ ως δημοσιογράφος στην εφημερίδα ΕύΞΕΙΝΟΣ ΠΟΝΤΟΣ και ο Κώστας Χάρης ως πρόεδρος και αναδείξαμε θέματα που έχουν σχέση την προσφυγιά, τη γενοκτονία για την οποία και διοργάνωσε ο σύλλογος διεθνές συνέδριο με μεγάλη συμμετοχή επιστημόνων, αλλά και για το θέμα της ανταλλάξιμης περιουσίας των προσφύγων της Μικρασιατικής Καταστροφής, την οποία σημαντικό μέρος της κατέληξε σε επιτίδειους και όχι στους πραγματικούς δικαιούχος τους απογόνους των προσφύγων και σε συλλόγους να στεγάσουν τις δραστηριότητές τους.

Επισκεφθήκαμε μαζί δημόσιους φορείς και εκεί διέκρινα την μαχητικότητά του, δημοσίευσαμε στην εφημερίδα ΕύΞΕΙΝΟΣ ΠΟΝΤΟΣ, κείμενα για να ενεργοποιήσουμε αντανακλαστικά υπευθύνων, και με χαρά βλέπω ότι ο αγώνας αυτός αποτέλεσε μέρος του βιβλίου και κατάθεση ψυχής μιας προσπάθειας η οποία και έμεινε παρακαταθήκη στις επόμενες γενιές να συνεχίσουν τον αγώνα αυτόν.

Το βιβλίο του Κώστα Χάρη, αποτελείται από 26 κεφάλαια, με εισαγωγή και επίλογο, όπου καταγράφει την περίοδο με τον αμιγή ελληνικό πληθυσμό του κυβερνείου και των 79 χωριών που το αποτελούσαν. Για να γράψει το βιβλίο των 342 σελίδων αναζήτησε στοιχεία σε 58 διαφορετικές πηγές, ενώ περισσότερες από 330 φωτογραφίες και πίνακες συμπληρώνουν το περιεχόμενό του.

Ο συγγραφέας κάνει αναφορά στα δύσκολα χρόνια των Καυκασίων από το Καρς στην Ελλάδα, τις κακουχίες που αντιμετώπισαν, το ταξίδι μέσω του Βατούμ και την έλευσή τους στην Ελλάδα από τον Απρίλιο του 1920 έως τον Μάρτιο του 1921, όπου έγιναν 23 δρομολόγια ελληνικών ατμόπλοιων που μετέφεραν συνολικά 51.000 Έλληνες, από τους οποίους οι 45.000 ήταν Έλληνες από τα χωριά του Καυκάσου.

Αξιοσημείωτο είναι το γεγονός πως αν και η επίσημη ελληνική πολιτεία δεν ήθελε και δεν υποδέχθηκε όπως έπρεπε τους Έλληνες του Καυκάσου, η συμπεριφορά των Καρσλήδων είναι αξιοσημείωτη καθώς εθελοντές παίρνουν μέρος στους Βαλκανικούς πολέμους του 1912 – 13 ερχόμενοι να πολεμήσουν στις τάξεις του ελληνικού στρατού, ενώ ελληνικές κοινότητες όλης της Ρωσίας, κάνουν έρανο, συγκεντρώνουν χρήματα και ρουχισμό και αποστέλλονται για τους Έλληνες στρατιώτες.

Οι πρώτοι Καυκάσιοι αφού περνούν την επώδυνη διαδικασία των Απολυμαντηρίων της Αρετσούς, ιδρύουν τον Σύλλογο Προσφύγων Ελλήνων Νοτίου Καυκάσου «Ο Καρσιώτης» στις 15 Οκτωβρίου 1919. Στη συνέχεια το Πρωτοδικείο στις 26 Απριλίου 1921 ενέκρινε την αλλαγή του τίτλου από «Καρσιώτης» σε «Σύλλογο Καυκασίων Θεσσαλονίκης». Τον Δεκέμβριο του 1924 ιδρύθηκε και τον Ιανουάριο του 1925 αναγνωρίστηκε από το Πρωτοδικείο ο «Σύλλογος Νεολαίας Καυκασίων Καλαμαριάς». Ο «Σύλλογος Καυκασίων Θεσσαλονίκης» μετονομάστηκε σε «Κεντρικό Σύλλογο Καυκασίων» το 1928. Αυτός καταργήθηκε το 1970 με απόφαση του Πρωτοδικείου, μετά από συνεχή λειτουργία 46 χρόνων (1924-1970). Τελικά, ο σύλλογος επανιδρύθηκε με την επωνυμία «Σύλλογος Καυκασίων Καλαμαριάς «Ο ΠΡΟΜΗΘΕΑΣ», με καθυστέρηση 24 χρόνων από τη διάλυσή του (15-8-1994). Τα τελευταία 30 χρόνια από την επανασύστασή του έχει σπουδαίες δράσεις με όλους τους προέδρους και τα διοικητικά συμβούλια.

Ο Κώστας Χάρης

Τελευταίος ομιλητής ήταν ο συγγραφέας του βιβλίου Κώστας Χάρης, ο οποίος ανέφερε. Είμαι ιδιαίτερα συγκινημένος που βρίσκομαι σήμερα στην Πτολεμαΐδα. Με την Πτολεμαΐδα με συνδέουν ιδιαίτεροι δεσμοί. Είναι ο τόπος που εγκαταστάθηκαν το 1914 και ζουν πολλοί συγγενείς απ’ το σόι της μητέρας μου, οι Κεβρεκιδέοι και από το σόι του πατέρα μου, οι Παπαδόπουλοι.

Ένα μεγάλο μέρος της ζωής μου το πέρασα και εγώ εδώ. Εδώ τελείωσα το Γυμνάσιο και ξαναεπέστρεψα το Σεπτέμβριο του 1959 για να δουλέψω στην πρώτη μονάδα του ΑΗΣ - ΔΕΗ Πτολεμαΐδας.

Χαίρομαι λοιπόν που βρίσκομαι ανάμεσα σε τόσο οικείο για μένα περιβάλλον, για να παρουσιάσω το βιβλίο μου αυτό.

Το βιβλίο, Αφιέρωμα - Λεύκωμα, «Η Εκατοντάχρονη Οδύσσεια των Ελλήνων Ποντίων του Αντικαυκάσου και Καυκάσου 1918-2019» παραδίδεται από τον υποφαινόμενο, ως λιτό μνημόσυνο στη μνήμη των αδικοχαμένων προγόνων μας και σε εκείνους που καίγονται από τη φλόγα της νοσταλγίας των χαμένων πατρίδων, τους απογόνους τους, που γεννήθηκαν εδώ, καθώς και σ’ όλους εκείνους που πονούν από την εθνική περιπέτεια της εκρίζωσης του ελληνισμού από την πανάρχαια κοιτίδα του, περιπέτεια που συγκλόνισε ολόκληρο το Έθνος.

Τα προσωπικά βιώματα μου, μέσα από την πορεία της ζωής μου, μου έδωσαν την ώθηση να ξεκινήσω να γράφω το αφήγημα αυτό. Κινητήριος δύναμη ήταν η συνείδηση του χρέους που απέρρεε από την ανάγκη να αποδοθούν μέσα από τις καταγεγραμμένες μνήμες, εμπειρίες και αφηγήσεις, τα τραγικά ιστορικά γεγονότα στα οποία ενεπλάκησαν κατά τον 19^ο και 20^ο αιώνα παρά την θέλησή τους οι Έλληνες Πόντιοι Καρσλήδες και Καυκάσιοι πρόσφυγες, εντεύθεν και εκείθεν του Αιγαίου, όπου χιλιάδες έχασαν τη ζωή τους και πολλοί δεινοπάθησαν.

Η επιθυμία μου να ασχοληθώ με την έρευνα και τη συγκέντρωση του αρχειακού ιστορικού υλικού που αφορούσε τις πρωτοβουλίες και τα έργα των συλλογικών οργάνων των ποντίων, που ζούσαν στην περιοχή του Καρς Αντικαυκάσου, Καυκάσου και στην Ελλάδα ήταν μια επίπονη και χρονοβόρα προσπάθεια.

Το υλικό αυτό, υπάρχει διάσπαρτο σε διάφορα αρχεία κρατικών υπηρεσιών, πολιτιστικών φορέων, ιδιωτών, βιβλίων και αλλού.

Προσπάθησα μέσω της συλλογής και της μελέτης, να προσεγγίσω και να φωτίσω με κριτικό τρόπο, πλευρές της στρατηγικής και της τακτικής που ακολουθήθηκαν από τους οικονομικούς, πολιτικούς και θρησκευτικούς παράγοντες του Πόντου και της Ελλάδας, για το «Ζήτημα του Πόντου και τη μεταναστευτική πολιτική τους».

Η ιστορική, κοινωνική συγκυρία και οι συνθήκες του 19^ου και 20^ου αιώνα, στις οποίες έζησαν οι οικογένειες των παππούδων, των γονιών μας και των παιδιών τους, ήταν από κάθε πλευρά τραγικά δύσκολη. Αποτελεί αναπόσπαστο κομμάτι μιας πολυτάραχης εποχής που συγκρούονταν (και συγκρούονται) γεωπολιτικά συμφέροντα των μεγάλων ιμπεριαλιστικών δυνάμεων της ΑΝΤΑΝΤ και των Κεντρικών δυνάμεων της Ευρώπης, στην Νότια Ρωσία, Μικρά Ασία, Βαλκάνια, Μέση Ανατολή και Βόρεια Αφρική, που επηρέασαν και διαμόρφωσαν την πορεία της ζωής των ανθρώπων που κατοικούν στις παραπάνω περιοχές.

Η θυσία των προγόνων μας στο βωμό των άνομων συμφερόντων, μας άφησε μία δεσμευτική πολιτική παρακαταθήκη, την οποία θα πρέπει να αναδείξουμε στις πραγματικές διαστάσεις της και να μην την προσπερνούμε. Πρέπει να εργαζόμαστε με συνέπεια για την ειρήνη και τη γέφυρα της φιλίας των λαών, ενάντια στους πολέμους για να μην επαναλαμβάνονται οι σύγχρονες γενοκτονίες και νέοι ξεριζωμοί των λαών.

Η Α΄ έκδοση του βιβλίου Αφιέρωμα - Λεύκωμα διατίθεται από τον συγγραφέα δωρεάν αποκλειστικά υπέρ του Συλλόγου Καυκασίων Καλαμαριάς «Ο ΠΡΟΜΗΘΕΑΣ» και έχει χρηματοδοτηθεί η έκδοση, από το ΙΑΠΕ του Δήμου Καλαμαριάς.

Ευχαριστώ: Τα μέλη της χορωδίας του Ποντιακού Συλλόγου Πτολεμαΐδας που πλαισίωσε την εκδήλωση καλλιτεχνικά. Τον Φόρη Πεταλίδη, δημοσιογράφο, συντονιστή της εκδήλωσης και παρουσιαστή του βιβλίου. τον κο Παναγιώτη Πλακεντά, Δήμαρχο Πτολεμαΐδας, για την παρουσία του στην εκδήλωσή μας. Τον Αντώνη Μαυρίδη, Πρόεδρο Ποντιακού Συλλόγου Πτολεμαΐδας, τον Πετανίδη Χρήστο, Πρόεδρο του Συλλόγου Καυκασίων Καλαμαριάς «Ο ΠΡΟΜΗΘΕΑΣ», την Σοφία Δενεσίδου, Μέλος του Δ.Σ. του Δήμου Πτολεμαΐδας. Επίσης, ευχαριστώ θερμά τους παρουσιαστές του βιβλίου: τον Γαβρίδη Κώστα, Νομικό, Επίτιμο Πρόεδρο Ευξείνου Λέσχης Θεσσαλονίκης και πρώην Γενικό Γραμματέα της ΠΟΕ. Τον Δημήτρη Παπαδόπουλο, Μέλος της Επιτροπής Περιοχής Δυτικής Μακεδονίας του ΚΚΕ και Δημοτικό Σύμβουλο Πτολεμαΐδας της Λαϊκής Συσπείρωσης.

Ευχαριστώ: Όλους εκείνους που βοήθησαν να πραγματοποιηθεί η σημερινή εκδήλωση της παρουσίασης του βιβλίου και όλους εσάς, που μας τιμάτε με την παρουσία σας.

Στην εκδήλωση παρουσίασης του βιβλίου του Κώστα Χάρη, παραβρέθηκαν μεταξύ άλλων, ο Χρήστος Κεσκερίδης, αντιδήμαρχος του Δήμου Εορδαίας, ο Δημήτρης Καρακασίδης, αντιδήμαρχος του Δήμου Εορδαίας, ο Πέτρος Ταταρίδης πρόεδρος Τ.Ε./ΠΑ.ΣΑ.Σ./ΔΕΗ (συνταξιούχων ΔΕΗ Πτολεμαΐδας), η Ειρήνη Ελευθεριάδου πρόεδρος του Καλλιτεχνικού Οργανισμού Ποντίων Αθηνών (ΚΟΠΑ).