Ομιλία με θέμα «Ο Πόντος κατά την Αρχαιότητα. Από τις αφηγήσεις των μυθολογικών παραδόσεων στην πραγματικότητα των αρχαιολογικών ανακαλύψεων», πραγματοποίησε η Ελένη Τ. Μεντεσίδου αρχαιολόγος, υποψήφια διδάκτορας του Τμήματος Γλώσσας, Φιλολογίας και Πολιτισμού των Παρευξείνιων Χωρών του Δημοκρίτειου Πανεπιστημίου Θράκης, το Σάββατο 28 Απριλίου 2018, στο πλαίσιο της πολυθεματικής έκθεσης του Κωνσταντίνου Φωτιάδη «Πόντος δικαίωμα και υποχρέωση τη μνήμη», που λειτουργεί στο περίπτερο 2 της Διεθνούς Εκθέσεως Θεσσαλονίκης.
Η Ελένη Τ. Μεντεσίδου, στην εισήγησή της εστίασε στην ελληνική παρουσία στον Εύξεινο Πόντο υπό το πρίσμα της απόστασης, η οποία τη χώριζε από τον υπόλοιπο ελληνικό κόσμο.
Αρχικά, η ομιλήτρια αναφέρθηκε στη γεωγραφία του Ευξείνου Πόντου. Σε αυτό το πλαίσιο, εξετάσθηκαν οι δυσκολίες διέλευσης του Βοσπόρου και πλεύσης στον Πόντο, οι οποίες δυσχέραιναν τις προσπάθειες των πρώτων ελλήνων ναυτικών να προσεγγίσουν την περιοχή. Τα έντονα θαλάσσια ρεύματα και το γεωγραφικό ανάγλυφο των ακτών του Ευξείνου Πόντου ήταν οι παράγοντες, οι οποίοι τον απομάκρυναν από τον μητροπολιτικό ελληνικό χώρο και οδήγησαν στην αρχική απόδοση του επιθέτου άξενος στη θάλασσα.
Η απομάκρυνση του Ευξείνου Πόντου από τον μητροπολιτικό ελληνικό χώρο κατά την πρώιμη αρχαιότητα αντανακλάται στους μύθους οι οποίοι τον τοποθετούν στο ανατολικό όριο της Οικουμένης, σε έναν άγνωστο χώρο μεταξύ μύθου και πραγματικότητας. Η αντιμετώπιση των δυσκολιών εισόδου και πλεύσης στον Εύξεινο Πόντο από τους έλληνες ναυτικούς και η ίδρυση των αποικιών στα παράλια ήταν οι σημαντικότεροι παράγοντες, οι οποίοι συνέβαλλαν στην εξοικείωση των ελλήνων με την περιοχή. Η εξάπλωση του ελληνικού πολισμού στη λεκάνη του Ευξείνου Πόντου και η μετατροπή του σε χώρο φιλικό προς τους έλληνες απηχείται στην επικράτηση του επιθέτου εύξεινος έναντι του άξενος στο όνομα της θάλασσας.
Από την ίδρυση των αποικιών και εξής ο Εύξεινος Πόντος αποτέλεσε αναπόσπαστο τμήμα του ελληνικού κόσμου. Τα λιγοστά, έως σήμερα, αρχαιολογικά ευρήματα εντάσσουν την περιοχή στο χώρο εξάπλωσης του ελληνικού πολιτισμού και επιβεβαιώνουν τους ισχυρούς δεσμού του μητροπολιτικού ελληνικού χώρου με τις πόλεις του Ευξείνου Πόντου σε πολιτιστικό, πνευματικό, θρησκευτικό, πολιτικό και στρατιωτικό επίπεδο. Ο ελληνισμός του Ευξείνου Πόντου συνεπώς, παρότι έζησε και αναπτύχτηκε σε τόπο απομακρυσμένο από τον μητροπολιτικό ελληνικό χώρο, ταυτίζεται ιστορικά και πολιτισμικά με τον υπόλοιπο ελληνισμό.
Σύμφωνα με την ομιλήτρια, τα παραπάνω, η διαχρονικότητα δηλαδή της ελληνικής παρουσίας στον Εύξεινο Πόντο και οι δεσμοί του ελληνισμού με την περιοχή καθιστούν τραγικότερα τα γεγονότα της Γενοκτονίας, τα οποία απομάκρυναν βίαια τους έλληνες του Πόντου από τις προαιώνιες εστίες τους.
