ΚΕΙΜΕΝΟ – ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ:

ΦΟΡΗΣ ΠΕΤΑΛΙΔΗΣ

Με τη συμμετοχή εκπροσώπων της Αυτοδιοίκησης, ποντιακών σωματείων, φιλότεχνων και κατοίκων της Θεσσαλονίκης έγιναν το βράδυ της Τρίτης 18 Μαρτίου 2025 στο Πολυλειτουργικό Κέντρο «ΜΙΚΗΣ ΘΕΟΔΩΡΑΚΗΣ» (Μοναστηρίου και Παρατσίκογλου 2) στο Ελευθέριο Κορδελιό, τα εγκαίνια της έκθεσης έργων της εικαστικού Σοφίας Αμπερίδου με τίτλο «Πατρίδες».

Στην αρχή της εκδήλωσης μίλησε ο δήμαρχος Κορδελιού – Ευόσμου Ελευθέριος Αλεξανδρίδης ο οποίος στο σύντομο χαιρετισμό του ανέφερε ότι «με τη συγκεκριμένη έκθεση γίνεται ακόμα ομορφότερος ο όμορφος χώρος του θεάτρου "Μίκης Θεοδωράκης". Η έκθεση της Σοφίας Αμπερίδου μας ταξιδεύει σε μνήμες αγαπημένες, στους τόπους των προγόνων μας ».

Στη συνέχεια η χορωδία του Καλλιτεχνικού Χορευτικού Ομίλου «Πύρριχος» με επικεφαλής τον Βασίλη Πολατίδη και με τη συνοδεία του λυράρη Θωμά Μπαϊρακτάρη, απέδωσε τρία ποντιακά παραδοσιακά ποντιακά τραγούδια.

Ο Κυριάκος Χατζηκυριακίδης

Για το έργο της ζωγράφου Σοφίας Αμπερίδου, μίλησε ο Κυριάκος Χατζηκυριακίδης, Επίκουρος Καθηγητής στην Έδρα Ποντιακών Σπουδών του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, και Β’ αντιπρόεδρος της Ευξείνου Λέσχης Θεσσαλονίκης.

Ο Κυριάκος Χατζηκυριακίδης αναφέρθηκε αρχικά στη σημασία της Τέχνης στην Ιστορία, καθώς η Τέχνη καθιστά οικεία πολλές φορές στο κοινό πρόσωπα και ιστορικά γεγονότα, όπως έγινε λ.χ. στην περίπτωση της Ελληνικής Επανάστασης με τους πίνακες Ελλήνων και ξένων ζωγράφων.

Στη συνέχεια ο Κυριάκος Χατζηκυριακίδης προχώρησε σε μία ομαδοποίηση - κατηγοριοποίηση των έργων της έκθεσης της Σοφίας Αμπερίδου με κριτήριο το περιεχόμενό τους:

α. έργα που αφορούν σε ιστορικά θέματα-πρόσωπα, όπως π.χ. Αλέξανδρος Υψηλάντης και έναρξη της επανάστασης στη Μολδοβλαχία, Νίκος Καπετανίδης (εκδότης και δημοσιογράφος της εφημ. "ΕΠΟΧΗ", ο οποίος απαγχονίστηκε από τους Κεμαλικούς στην Αμάσεια το 1921), Γενοκτονία Ποντιακού Ελληνισμού, Πυρπόληση της Σμύρνης τον Σεπτέμβριο του 1922 κ.ά.

β. έργα που σχετίζονται με την Προσφυγιά, τη διαχείριση της Μνήμης (αλληγορικές αναφορές για την "πατρίδα", τον ιστορικό Πόντο).

γ. έργα που αναδεικνύουν τη θρησκευτική-λατρευτική και κοινωνική ζωή (Λαμπρή, στιγμές καθημερινής - οικογενειακής ζωής κ.λπ.).

δ. έργα που αφορούν στη "νέα πατρίδα", στην εγκατάσταση στον ελλαδικό χώρο μετά το 1922. Ξεχωρίζει κανείς τον πίνακα "Χαρμάνκιοϊ", ο οποίος στην ουσία συμπυκνώνει την ιστορία 200 και πλέον χρόνων της περιοχής του σημερινού Δήμου Κορδελιού - Ευόσμου, όπου στους γηγενείς και τους Βλάχους ήρθαν να προστεθούν οι πρόσφυγες από τη μικρασιατική χερσόνησο (Ιωνία, Πόντο, Καππαδοκία κ.λπ.) και την Ανατατολική Θράκη και Ανατολική Ρωμυλία, και αργότερα οι Σαρακατσάνοι.

Αποτυπώνονται με λεπτομέρειες η χωροταξία του σημερινού Δήμου και σημαντικά σημεία ενδιαφέροντος. Ο πίνακας είναι ένα μάθημα ανθρωπογεωγραφίας και τοπικής ιστορίας.

Η Σοφία Αμπερίδου

Στη σύντομη ομιλία της η ζωγράφος Σοφία Αμπερίδου, αφού ευχαρίστησε όλους όσους συνέβαλαν στην πραγματοποίηση της έκθεσης, μεταξύ άλλων ανέφερε ότι «ο ζωγράφος που δημιουργεί με σχήματα και χρώματα έχει ένα δύσκολο έργο να επιτελέσει. Αφού κατακτήσει τις θεμελιακές αρχές και τους αισθητικούς κανόνες που διέπουν την τέχνη του κι έχει βρει τον προσωπικό τρόπο έκφρασης του βρίσκεται μπροστά στο πιο δύσκολο κομμάτι δημιουργίας των έργων του διότι μόνο τα παραπάνω δεν αρκούν. Στη δημιουργία ενός αληθινού έργου πρωτίστως το βίωμα της ψυχής είναι που μετέχει! Στη δική μου την περίπτωση, στην τέχνη μου με ενδιαφέρει το φως και το αγαπητικό στοιχείο. Χρειάστηκε να ξεπεράσω  φόβους για να εκφραστώ ελεύθερα, να μάθω μέσα από τον πόνο και με τις πινελιές μου να στήσω μικρές γέφυρες, που ενώνουν τα κομμάτια της ζωής μας και ανοίγουν μονοπάτια για να συναντηθούμε με την ιστορία και εν τέλει με την ίδια τη ζωή σ’ ένα χώρο τόσο ιδεατό, όσο και πραγματικό με κυρίαρχα τα συναισθήματα της νοσταλγίας και της χαρμολύπης. Η έκθεση «πατρίδες» περιλαμβάνει έργα όπου πέραν όλων των άλλων συμβολισμών που τα διέπουν, αποτελούν πτυχές του εσωτερικού κόσμου. Πιστεύω ότι συμβάλλουν στην επίγνωση διαφορετικών πτυχών του εαυτού που μας βοηθούν ως προς την αυτογνωσία και την εξέλιξη μας, ώστε να δούμε καθαρά ποια είναι η θέση μας στο ιστορικό γίγνεσθαι».

Η Σοφία Αμπερίδου φιλοτεχνεί τα έργα της μελετώντας την ανθρωπογεωγραφία των Ελλήνων με σταθερό οδηγό την έννοια της ρωμιοσύνης. Εμπνέεται από την ευρύτερη σημασία της έννοιας πατρίδα και τη σχέση των ανθρώπων με αυτήν, εστιάζοντας στον πολιτισμό, την ιστορία, τον ξεριζωμό και την προσφυγιά.

Η έκθεση περιλαμβάνει συνολικά 45 έργα από τα οποία τα 25 εκτίθενται για πρώτη φορά, ενώ ορισμένα από αυτά συμπεριλαμβάνονται στο παραμύθι «Η Αρετή της Σμύρνης» που η καλλιτέχνιδα εικονογράφησε για τις εκδόσεις «Ορθόδοξο Πνευματικό Κέντρο Λεμεσού».

Τα υπόλοιπα 20 έργα είναι από την ενότητα «Πατριδογνωσία του Πόντου» που εκτέθηκαν το 2023 στο μουσείο της πόλης του Ντύσσελντορφ.

Οι δημιουργίες στο σύνολο τους είναι φιλοτεχνημένες με ακρυλικά σε καμβά, ακουαρέλες σε χαρτί και χαρακτικά σε λινόλεουμ.

Η Σοφία Αμπερίδου, λαϊκή (ναΐφ) ζωγράφος, επηρεασμένη από τη βασική ενασχόλησή της, την αγιογραφία, μας έχει χαρίσει από το 1998 πολύ ενδιαφέροντα έργα για τον Ελληνισμό της Ανατολής και το Προσφυγικό Ζήτημα.

Αυτές οι προσωπικές δημιουργίες της, με βυζαντινά και λαϊκότροπα στοιχεία, ανθρωποκεντρικά στο σύνολό τους, αποτελούν, όπως εύστοχα τα χαρακτηρίζει και η ίδια, «βιβλία» τα οποία εμπεριέχουν πολλά και χρήσιμα στοιχεία της ιστορίας κυρίως των Ελλήνων του Πόντου.

Στον καμβά της αποτυπώνεται με έντονη αλληγορικότητα η ιστορική πατρίδα και το περιεχόμενό της. Θέματα ιστορικά, ηρωικά, θρησκευτικά ή λαογραφικά, στιγμιότυπα ιστορίας, καθημερινής και λατρευτικής ζωής, τοπία, προσωπικότητες αλλά και μορφές-πορτραίτα που απευθύνονται και «μιλούν» σε όλους όσοι έλκουν την καταγωγή τους από τις ελληνικές εστίες εκείθεν του Αιγαίου.

Με τη δύναμη της εικόνας, στην προκειμένη περίπτωση μέσα από τις καλλιτεχνικές δημιουργίες της Σοφίας Αμπερίδου, δεν μεταδίδεται απλώς μία πληροφορία -πράγμα καθόλου αμελητέο-, αλλά επιτυγχάνεται ταυτόχρονα τόσο η διαδικασία διατήρησης της προσφυγικής μνήμης όσο και η παρώθηση του θεατή να αναστοχαστεί, να «δει» πίσω από την εικόνα και τα σύμβολα, να προσεγγίσει, τέλος, το «ιστορείν», να προσπαθήσει δηλ. να γνωρίσει, μέσα από την αναζήτηση και την έρευνα, την ιστορία και γενικότερα τον πολιτισμό του Ελληνισμού της καθ' ημάς Ανατολής.

Σύντομο χαιρετισμό στα εγκαίνια απηύθυνε ο αντιδήμαρχος Πολιτισμού και Εθελοντισμού του Δήμου Κορδελιού – Ευόσμου Παναγιώτης Καμπαρούδης.

ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΟ

Η Σοφία Αμπερίδου είναι αυτοδίδακτη ζωγράφος με ιδιωτικές σπουδές αγιογραφίας, διακόσμησης και χαρακτικής. Είναι Πτυχιούχος ΕΑΠ τους τμήματος Ελληνικός Πολιτισμός και κάτοχος Μεταπτυχιακού Διπλώματος στον τομέα Εφαρμοσμένη Θεολογία, της Θεολογικής Σχολής του ΑΠΘ. Από το 2001 διδάσκει αγιογραφία σε Πολιτιστικά Κέντρα Δήμων και ναών. Είναι μέλος του Ε.Ε.Τ.Ε. και των εικαστικών συλλόγων ΣΚΕΤΒΕ, ΣΚΕΤΚΕ & ΣΕΚΠ. Πραγματοποίησε 17 ατομικές εκθέσεις στην Ελλάδα και μια ατομική έκθεση στο Ντίσελντορφ. Συμμετείχε σε περισσότερες από 80 ομαδικές εκθέσεις στην Ελλάδα και το εξωτερικό.

Η Σοφία Αμπερίδου και ο δήμαρχος Κορδελιού Ευόσμου Ελευθέριος Αλεξανδρίδης μπροστά από τον πίνακα ζωγραφικής "Χαρμάνκιοϊ"

Το 2022 διοργάνωσε και επιμελήθηκε το διεθνές πρότζεκτ «mail Art Uprootingart22», σε συνδιοργάνωση με την Εύξεινο Λέσχη Θεσσαλονίκης, υπό την αιγίδα της Αντιδημαρχίας Πολιτισμού του Δήμου Κορδελιού - Ευόσμου. Εικονογράφησε δύο παραμύθια και έργα της κοσμούν εξώφυλλα βιβλίων. Το σημαντικότερο μέρος του εικαστικού έργου της αφορά στην ιστορία και τον πολιτισμό των Ελλήνων του Πόντου και της Ιωνίας.

Ημέρες και ώρες λειτουργίας

Η έκθεση «Πατρίδες» θα είναι ανοιχτή για το κοινό μέχρι τις 8 Απριλίου, στο Θέατρο «Μίκης Θεοδωράκης» του δήμου Κορδελιού – Ευόσμου (Μοναστηρίου και Παρατσίκογλου 2, στο Ελευθέριο – Κορδελιό).

Πρωί: ΔΕ.-ΠΑ. 9:00–14:00 & Απόγευμα: 18:00-21:00 (ΠΕ. 20/3, ΠΑ. 21/3, ΣΑ.22/3, ΠΑ. 28/3, ΣΑ. 29/3, ΚΥ. 30/3, ΔΕ. 31/3, ΠΑ. 4/4, ΤΡ. 8/4).

Πληροφορίες Τμήμα Πολιτισμού: 2310 771 033.