Την Ημέρα Μνήμης της Γενοκτονίας των Ελλήνων του Πόντου και τον Πόντιο συγγραφέα Δημήτρη Ψαθά που συνέγραψε γι’ αυτήν τίμησε ο Σύλλογος Ποντίων Αιτωλοακαρνανίας «Δημήτρης Ψαθάς», με μία συγκινητική εκδήλωση γεμάτη θεατρικά δρώμενα, απαγγελίες και χορό στην Πλατεία Αγίου Κωνσταντίνου Αγρινίου μπροστά από το φωταγωγημένο μνημείο της Γενοκτονίας, την Δευτέρα 19 Μαΐου 2025.

Ο ιερός Ναός Αγίου Κωνσταντίνου Αγρινίου το κτήριο του συλλόγου και το κοινό που παρακολούθησε την εκδήλωση (φωτ. Μιχ. Νίνογλου)

Επίσημη προσκεκλημένη στον προσφυγικό οικισμό του Αγίου Κωνσταντίνου Αγρινίου από τον σύλλογο υπήρξε η εγγονή του Δημήτρη Ψαθά και εκδότρια των Απάντων του Λένα Νίτσου Ψαθά την οποία ο Πρόεδρος του Συλλόγου Αναστάσιος Μαρνέζος τίμησε προσφέροντάς της αναμνηστική πλακέτα με ανάγλυφη την ποντιακή λύρα, έργο που φιλοτέχνησε ζωγράφος του συλλόγου.

Στην βραδιά μνήμης της Γενοκτονίας των Ποντίων ο Πρόεδρος του Συλλόγου Ποντίων Αιτωλοακαρνανίας «Δημήτρης Ψαθάς», Αναστάσιος Μαρνέζος με Ποντιακή φορεσιά παραδίδει στην Λένα Νίτσου Ψαθά την τιμητική πλακέτα (φωτ. Μιχ. Νίνογλου)

Η εγγονή του Δημήτρη Ψαθά προλόγισε με συγκίνηση την εκδήλωση και μίλησε στο κοινό για την μυθιστορηματική ζωή της οικογένειας της στην Τραπεζούντα του Πόντου. Τότε που ο νεαρός έμπορος κρασιών και προπάππους της Ιωάννης Ψαθάς από την Τένεδο γνώρισε μια βραδιά σε έναν χορό στην Τραπεζούντα την όμορφη Πόντια προγιαγιά της Μαρία Χαραλαμπίδου, την ερωτεύτηκε με την πρώτη ματιά και την ζήτησε από τους δικούς της.

Αναφέρθηκε με συγκίνηση στον παππού της, τον Δημήτρη Ψαθά, τον αριστούχο εκείνο μαθητή του Φροντιστηρίου Τραπεζούντος με το μεγάλο ταλέντο στην έκθεση από τα μαθητικά του κιόλας χρόνια και τον αγώνα του να προκόψει όταν, πρόσφυγας, στα 16 του μόλις χρόνια, έφτασε στην Αθήνα με την χήρα μητέρα του και τις τέσσερεις αδερφές του, ορφανός από πατέρα, ξεριζωμένος από την πατρίδα, ξεκινώντας μια νέα ζωή με σκληρή δουλειά, σπουδάζοντας και δουλεύοντας συγχρόνως.

Μίλησε για το αθεράπευτο προσφυγικό τραύμα που κουβάλησαν στην νέα πατρίδα όλοι οι Πόντιοι πρόσφυγες πρώτης γενιάς ανάμεσά τους κι ο παππούς της Δημήτρης Ψαθάς το οποίο ο ίδιος εκπλήρωσε σε ώριμη πια ηλικία όταν αναγνωρισμένος ως κορυφαίος λογοτέχνης συνέγραψε, τη «Γη του Πόντου» ένα έργο διαχρονικό που συνδέει την μνήμη με τη μαρτυρία και το παρελθόν με την ευθύνη της διατήρησής του.

«Δεν είμαστε αρρωστημένοι νοσταλγοί. Εφτιάξαμε τη νοσταλγία μας τραγούδι και χορό αλλά και ρίξαμε όλη τη δύναμη της ψυχής μας στη δράση και στο μόχθο. Στις πόλεις, στα χωριά, στη γη που οργώσαμε, στο εμπόριο, στις επιστήμες, στα γράμματα και στις τέχνες, ολούθε όπου δόθηκε ο καθένας μας, στέριωσε και αναδείχθηκε άξιος δουλευτής. Είμαστε οι πανάρχαιοι Έλληνες που η φύτρα μας κρατά 25 αιώνες. Σάρκα και οστά της Ελλάδος, ακούραστοι εργάτες και φορείς πολιτισμού…» δήλωνε ο ίδιος στους συντοπίτες του.

Το μνημείο της Γενοκτονίας των Ποντίων στην Πλατεία του Αγίου Κωνσταντίνου Αγρινίου και τα παιδιά του Ποντιακού Συλλόγου «Δημήτρης Ψαθάς» με τα κεριά στο δρώμενο των χαμένων πατρίδων (φωτ. Μιχ. Νίνογλου)

Την εκδήλωση στον φιλόξενο προσφυγικό οικισμό του Αγίου Κωνσταντίνου Αγρινίου ζωντάνεψαν συγκινητικά θεατρικά δρώμενα, από τα μικρότερα μέλη του Συλλόγου, τα παιδιά, που απέδωσαν με σωματική έκφραση και συμβολισμό τη δύναμη, τη θυσία αλλά και την ελπίδα των Ελλήνων του Πόντου.

Δρώμενο όπου τα παιδιά του Ποντιακού Συλλόγου «Δημ. Ψαθάς» κρατούν στα χέρια τους επιγραφές με όλες τις περιοχές του Ευξείνου Πόντου την ώρα που ο δάσκαλος του συλλόγου Λεωνίδας Σταρακάς απαγγέλει αποσπάσματα για την Γενοκτονία των Ποντίων (φωτ. Μιχ. Νίνογλου)

Κρατώντας με τα χέρια τους το καθένα από μια επιγραφή με το όνομα κάθε πόλης του Ευξείνου Πόντου κάθισαν περιμετρικά σχηματίζοντας τον χάρτη του Εύξεινου και τις πόλεις που άνθισε ο Ελληνισμός αλλά και χάθηκε για πάντα στο βάθος του χρόνου.

Στη συνέχεια οι δάσκαλοι Λεωνίδας Σταρακάς και Χάρης Σανδαλίδης, απήγγειλαν αποσπάσματα από την Γενοκτονία των Ποντίων και φώτισαν με σεβασμό και συγκίνηση τα ιστορικά γεγονότα και την ανάγκη για την διατήρηση της μνήμης.

Στο τέλος ο χορός ανέλαβε να εκφράσει όσα οι λέξεις δεν μπόρεσαν να πουν – μια σιωπηλή κραυγή μνήμης, τιμής και συνέχειας.

Ο χορός Σέρρα απο τα μέλη του χορευτικού συγκροτήματος του Ποντιακού Συλλόγου Αιτωλοακαρνανίας «Δημ. Ψαθάς». Δεύτερος διακρίνεται ο πρόεδρος του συλλόγου Αναστάσιος Μαρνέζος (φωτ. Μιχ. Νίνογλου)

Τα μέλη του Συλλόγου με πρώτο και καλύτερο τον Πρόεδρο του Συλλόγου Ποντίων Αιτωλοακαρνανίας «Δημήτρης Ψαθάς» Αναστάσιο Μαρνέζο, χόρεψαν τον πολεμικό χορό Σέρρα καθώς και το χορευτικό δρώμενο «Μαχαίρια», με τη συνοδεία λύρας και νταουλιού, τιμώντας τους προγόνους και τη δύναμη του ποντιακού πνεύματος και ξεσηκώνοντας το κοινό σε χειροκροτήματα.

Η εγγονή του Δημήτρη Ψαθά  προσφέρει στον πρόεδρο του Συλλόγου Ποντίων Αιτωλοακαρνανίας «Δ. Ψαθάς» Αν. Μαρνέζο δύο πίνακες με αντίγραφα του ενδεικτικού του Δ. Ψαθά απο το φημισμένο «Φροντιστήριον Τραπεζούντος», καθώς και την φημισμένη καρτ ποσταλ με σκίτσο της Μαντάμ Σουσούς με τον Μουσολίνι (φωτ. Μιχ. Νίνογλου)

Μια ακόμη βραδιά μνήμης του Συλλόγου «Δημήτρης Ψαθάς» έληξε με επιτυχία στον προσφυγικό οικισμό του Αγίου Κωνσταντίνου Αγρινίου για μικρούς και μεγάλους.

Και του χρόνου.

Με μια υπόσχεση: Να μη σβηστεί η μνήμη. Να μην ξεχαστεί η Ιστορία.