Με μεγάλη επιτυχία παρουσιάστηκε στο κατάμεστο θέατρο της Ένωσης Ποντίων Νίκαιας - Κορυδαλλού η θρυλική κωμωδία του Τραπεζούντιου συγγραφέα Δημήτρη Ψαθά "Το Στραβόξυλο" στην Ποντιακή διάλεκτο με τίτλο "Το Ζαρωτόν Ξύλο" από την Θεατρική Ομάδα του Καλλιτεχνικού Οργανισμού Ποντίων Αθηνών σε σκηνοθεσία Γιώργου Σονίδη, το βράδυ του Σαββάτου 8 Φεβρουαρίου 2025.
Ο Δημήτρης Ψαθάς έγραψε την κωμωδία του «Το Στραβόξυλο» το 1940. Η κωμωδία αυτή αποτέλεσε το πρώτο θεατρικό του έργο που απέσπασε διθυραμβικές κριτικές και τον καθιέρωσε στο κοινό. Ο συγγραφέας μην ξεχνώντας ποτέ τις Ποντιακές του ρίζες έδωσε την άδεια στον Ποντιακής καταγωγής συγγραφέα και ηθοποιό Κώστα Καλλίδη (που έζησε το 1901-1974) να το μεταφέρει στην Ποντιακή διάλεκτο το 1953 και να το παρουσιάσει για πρώτη φορά στο κοινό με την θεατρική ομάδα του Συλλόγου Ποντίων «Αργοναύται-Κομνηνοί» σε σκηνοθεσία του Πολύκαρπου Χάιτα (1901-1987). Η κωμωδία «Το Στραβόξυλο» παίχτηκε στην Ποντιακή διάλεκτο επί πολλά χρόνια σε Ελλάδα και εξωτερικό στην Ευρώπη καθώς και στην Αμερική και στον Καναδά. Είναι πολύ συγκινητικό που ο σημερινός σκηνοθέτης της θεατρικής ομάδας του Καλλιτεχνικού Οργανισμού Ποντίων Αθηνών Γιώργος Σονίδης είχε συμμετάσχει σε νεαρή ηλικία στα 17 του μόλις χρόνια στο «Ζαρωτόν Ξύλο» σκηνοθετημένος από τον Πολύκαρπο Χάιτα ερμηνεύοντας μάλιστα τον ρόλο του γαμπρού του «Στραβόξυλου» κ. Μαρουλή, τον Κώστα που τελικά παντρεύεται την ανηψιά του, την όμορφη και ζωηρή Καίτη. Ο Γιώργος Σονίδης θυμήθηκε με συγκίνηση όταν ο ίδιος 17χρονο μόλις παιδί είχε συμμετάσχει με το έργο αυτό στα Ποντιακά φεστιβάλ στην Γερμανία και στον Καναδά το έτος1978 όπου τα μέλη της θεατρικής ομάδας έπαιζαν τότε φιλοξενούμενοι σε σπίτια ομογενών.
Από αριστερά, ο Πόντιος μουσικός Ηλίας Υφαντίδης με τον Δήμαρχο Νίκαιας Κωνσταντίνο Μαραγκάκη και τον Πρόεδρο της Ένωσης Ποντίων Νίκαιας-Κορυδαλλού Θοδωρή Μακρίδη
Στην παράσταση που δόθηκε το βράδυ του Σαββάτου 8 Φεβρουαρίου 2025, από την θεατρική ομάδα του Καλλιτεχνικού Οργανισμού Ποντίων Αθηνών στο κατάμεστο θέατρο της Ένωσης Ποντίων Νίκαιας-Κορυδαλλού άνοιξε ο Πρόεδρος της Ένωσης Ποντίων Νίκαιας - Κορυδαλλού και μέλος του Διοικητικού Συμβουλίου της Παμποντιακής Ομοσπονδίας Ελλάδος, Θοδωρής Μακρίδης και ο εκπρόσωπος του Καλλιτεχνικού Οργανισμού Ποντίων Αθηνών, Παναγιώτης Καραγκιώζης που μίλησαν στο κοινό για την προσπάθεια της αναβίωσης του Ποντιακού θεάτρου από τα μέλη της θεατρικής ομάδας.
Από αριστερά, ο σκηνοθέτης Γιώργος Σονίδης με την εγγονή του Δ. Ψαθά Λένα Νίτσου - Ψαθά και τον Δήμαρχο Κωνσταντίνο Μαραγκάκη
Την παράσταση προλόγισε η εγγονή του Δημήτρη Ψαθά και εκδότρια των Απάντων του Λένα Νίτσου - Ψαθά που μίλησε στο κοινό για την μυθιστορηματική ζωή της οικογένειας του Δημήτρη Ψαθά στην Τραπεζούντα του Πόντου.
Τότε που ο νεαρός έμπορος κρασιών και προπάππους της Ιωάννης Ψαθάς γνώρισε μια βραδιά σε ένα σπίτι στην Τραπεζούντα την όμορφη Τραπεζούντια προγιαγιά της Μαρία Χαραλαμπίδου την οποία είδε να χορεύει και αμέσως την ερωτεύτηκε και την ζήτησε την ίδια εκείνη βραδιά από τους δικούς της.
Αναφέρθηκε με συγκίνηση στον παππού της τον Δημήτρη Ψαθά τον αριστούχο μαθητή του Φροντιστηρίου Τραπεζούντος με το μεγάλο ταλέντο στην έκθεση από τα μαθητικά του κιόλας χρόνια και τον αγώνα του να επιβιώσει και να προκόψει όταν πρόσφυγας στα 16 του μόλις χρόνια έφτασε στην Αθήνα με την χήρα μητέρα του και τις τέσσερις αδερφές του ορφανός από πατέρα ξεκινώντας μια νέα ζωή με σκληρή δουλειά έχοντας όμως μαζί του για εφόδιο την μόρφωση και την πίστη στις αρχές που πήρε από την πατρίδα του τον Πόντο.
Τέλος ευχαρίστησε τον σκηνοθέτη Γιώργο Σονίδη για τον μεγάλο αγώνα του και το μεράκι του να κρατήσει ζωντανό το Ποντιακό θέατρο εκπαιδεύοντας τα νέα παιδιά της θεατρικής ομάδας δίπλα στους πιο παλιούς στα οποία δίδαξε την Ποντιακή διάλεκτο με μεγάλη αφοσίωση δουλεύοντας το έργο δυο πολλά χρόνια.
Στην παράσταση στην Νίκαια έπαιξαν και καταχειροκροτήθηκαν από το κοινό οι ηθοποιοί Παναγιώτης Μαυρόπουλος, Χρήστος Αλεξανδρίδης, Μαρία Δημητριάδη, Ανατολή Πανικίδου, Ελένη Ζουρνατζίδου, Θεμιστοκλής Συμεωνίδης, Χάρης Κυριακούλης, Νατάσα Μελιάδου και Στράτος Παπαδόπουλος.
Η θεατρική ομάδα του Καλλιτεχνικού Οργανισμού Ποντίων Αθηνών (αξίζει να αναφερθεί πως Πρόεδρος του συλλόγου είναι η πολύ δραστήρια γιατρός Ειρήνη Ελευθεριάδου) θα παρουσιάσει την κωμωδια του Ψαθά «Το Ζαρωτόν Ξύλο» και στις 15 Μαρτίου στο Περιστέρι και στις 8 Απριλίου στο Φεστιβάλ Ποντιακού Θεάτρου στο Δήμο Καλαμαριάς στην Θεσσαλονίκη, εκδηλώσεις που θα ανακοινωθούν στο κοινό.
Επίσης επιθυμία του Γιώργου Σονίδη που εξέφρασε εκείνο το βράδυ στην εγγονή του Δημήτρη Ψαθά είναι να μεταφράσει στα Ποντιακά και να παίξει με την ομάδα του την μεγάλη επιτυχία του συγγραφέα «Φωνάζει ο κλέφτης» κάτι που εκείνη αποδέχτηκε με μεγάλη της χαρά.
Ο Παναγιώτης Καραγκιώζης εκπρόσωπος του καλλιτεχνικού οργανισμού Ποντίων Αθηνών με την εγγονή του Δ. Ψαθά, Λένα Νίτσου - Ψαθά
ΤΟ ΙΣΤΟΡΙΚΟ ΤΗΣ ΚΩΜΩΔΙΑΣ «ΤΟ ΣΤΡΑΒΟΞΥΛΟ»
Ο Δημήτρης Ψαθάς συνέγραψε την κωμωδία "Το Στραβόξυλο" το 1940. Η κωμωδία αυτή αποτέλεσε το πρώτο του θεατρικό έργο που τον καθιέρωσε στον θεατρικό χώρο. Το "Στραβόξυλο" ανεβάστηκε για πρώτη φορά στην ελληνική σκηνή στις 16 Μαρτίου του 1940 από τον μεγάλο κωμικό της εποχής Βασίλη Αργυρόπουλο στο θέατρο Αργυρόπουλου της οδού Ιπποκράτους και αξίζει να αναφερθεί πως στον θίασο συμμετείχε και ένας άλλος σπουδαίος κωμικός στην αρχή της καριέρας του, ο Λάμπρος Κωνσταντάρας που αργότερα πρωταγωνίστησε και σε άλλες κωμωδίες του Ψαθά.
Ο ΑΙΜΙΛΙΟΣ ΒΕΑΚΗΣ ΚΑΙ ΟΙ ΣΥΜΒΟΥΛΕΣ ΣΤΟΝ ΠΡΩΤΟΕΜΦΑΝΙΖΟΜΕΝΟ ΔΗΜΗΤΡΗ ΨΑΘΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΩΤΗ ΤΟΥ ΚΩΜΩΔΙΑ «ΤΟ ΣΤΡΑΒΟΞΥΛΟ»
Είναι χαρακτηριστικό πως ο βετεράνος πρωταγωνιστής του ελληνικού θεάτρου Αιμίλιος Βεάκης παρακολουθώντας τον Μάιο του 1940 την πρώτη αυτή κωμωδία του πρωτοεμφανιζόμενου νεαρού δημιουργού Δημήτρη Ψαθά εντυπωσιάστηκε απο το ταλέντο του και του έστειλε την παρακάτω επιστολή που διασώζεται στο αρχείο του συγχαίροντας τον και συμβουλεύοντας τον πατρικά.
Σάββατο βράδυ 4 του Μάη 1940
Αγαπητέ μου κ. Ψαθά,
Γύρισα σπίτι μου κατασυγκινημένος από το θέατρο Αργυρόπουλου και νοιώθω ακατανίκητη την ανάγκη να σου γράψω λίγα λόγια, ασφαλώς ανίκανα να σου φανερώσουν τον ενθουσιασμό μου. Τι να σου πω και σε ποιον να σε παραβάλω; Βερνέιγ; όχι. Σασά Γκιτρύ; κάθε άλλο. Κουρτελίν; Τριστάν Μπερνάρ; ίσως. Μα καθάριος Έλληνας. Χωρίς καμμιά ξενική επίδραση. Τι να σου πρωτοθαυμάσω; Πλέξιμο; Διάλογο; Χαρακτήρες; Σκηνική οικονομία; Σκηνικά ευρήματα; Πρέπει να είσαι περήφανος. Δεν είναι έργο τύχης η επιτυχία σου αυτή. Το έργο σου στέκει και θα σταθεί πολύ ακόμα, κι όταν σταματήσει, θα παίζεται και θα ξαναπαίζεται πάντα, και θα μείνει είμαι απόλυτα βέβαιος στο ελληνικό δραματολόγιο. Άν επιτρέπεις σ ένα βετεράνο του θεάτρου να σου δώσει μια συμβουλή, άκουσε την. Το ζωντανό κι αληθινό χαρακτήρα που συνέλαβες τον έντυσες με πορφύρα κλασσικής κωμωδίας και τον πλούτισες κυριολεκτικά μέσα σ ένα ολοκληρωμένο θεατρικό έργο. Έτσι παρουσίασες μια δουλειά βγαλμένη από αληθινή συγκίνηση και στοχαστική μελέτη. Αυτή είναι η συμβουλή μου: έτσι απαράλλαχτα να δουλέψεις πάντα και στο μέλλον. Η επιτυχία θα σου παρουσιάσει πολλούς πειρασμούς. Οι θίασοι θα σου ριχτούν γυρεύοντας έργα σου. Πρόσεξε μη βιαστείς. Αυτή τη συμβουλή τολμώ να σου δώσω, γιατί πιστεύω απόλυτα στην αξία του μεγάλου σου ταλέντου και σαν άνθρωπος που αγάπησε πολύ το ελληνικό θέατρο βλέπω σε σένα τον ανώτερο τεχνίτη της κωμωδίας που η πατρίδα δεν πρέπει να τον χάσει. Φυλάξου απο το εύκολο και το πρόχειρο. Είσαι νέος. Η ζωή είναι δική σου.
Σε συγχαίρω με όλη μου την καρδιά,
Αιμίλιος Βεάκης
Στην αρχική φωτογραφία εικονίζεται, η θεατρική ομάδα του Καλλιτεχνικού Οργανισμού Ποντίων Αθηνών με τον σκηνοθέτη Γιώργο Σονίδη, την εγγονή του Δ. Ψαθά, Λένα Νίτσου - Ψαθά και τον μουσικό Ηλία Υφαντίδη
