ΤΟΥ ΣΤΥΛΙΑΝΟΥ ΙΩΑΝΝΙΔΗ
Το δημοτικό τραγούδι ανέκαθεν με σαγήνευε, έλκυε το ενδιαφέρον μου -ίσως αρχικά θέλοντας να ικανοποιήσω την περιέργειά μου. Ποτέ δεν σταμάτησα να το μελετώ. Η πολυάριθμη βιβλιογραφία ήταν ένας τρόπος επικοινωνίας με αυτό, όχι ο μοναδικός.
Όταν το πλήρωμα του χρόνου έφερε το κείμενο του πολύγραφου αείμνηστου ακαδημαϊκού Κωνσταντίνου Ρωμαίου, την εργασία του στο περιοδικό σύγγραμμα Αρχείον Πόντου της Επιτροπής Ποντιακών μελετών, ενθουσιάστηκα, σαγηνεύτηκα, θαρρείς και ανακάλυψα έναν καινούργιο κόσμο (ενημερωτικά συμπληρώνω ότι αναφέρομαι στον τόμο 19 και στις σελίδες από 188 έως 225, εν έτη 1954, σε μια εποχή κατά την οποία την Επιτροπή Ποντιακών Μελετών υπηρετούσαν πνευματικοί ογκόλιθοι όπως ο μακαριστός αρχιμανδρίτης Άνθιμος Παπαδόπουλος ως πρόεδρος, ο Οδυσσέας Λαμψίδης ως γενικός γραμματέας, ο Σίμος Λιανίδης ως μέλος κ.α.).
Αργότερα, στην πορεία της μελέτης μου δεν θα μπορούσα να μην σταθώ στην πλούσια εργογραφία του ελβετού φιλόλογου Μπουβιέ, ο οποίος παρέδωσε σημαντικά έργα για το «Μοιρολόγι της Παναγίας», ως αποτέλεσμα της 25χρονης περίπου έρευνάς του. Εντόπισε περισσότερες από διακόσιες παραλλαγές σε όλη την ελληνόφωνη επικράτεια της ανατολής. Αποδελτίωσε στο σύνολό τους τις παραλλαγές και τις μελέτησε, επισημαίνοντας το σύνολο των λαογραφικών πληροφοριών και δείχνοντας μεγαλύτερο ενδιαφέρον για την ανάλυση του κειμένου.
Η σημερινή μέρα θα έλεγα ότι κατά κάποιο τρόπο επιτάσσει να ακούσουμε το δημώδες τούτο τραγούδι. Τι είναι όμως το «Μοιρολόγι της Παναγιάς»; Πρόκειται, λοιπόν, για ένα τραγούδι θρησκευτικού περιεχομένου. Μια διήγηση για τη σταύρωση του Χριστού, που τραγουδιέται την Μεγάλη Παρασκευή παράλληλα ή και συμπληρωματικά με τους υπόλοιπους εκκλησιαστικούς ύμνους.
Πολύ εύστοχα επισήμανε ο Αλέξης Πολίτης (στο έργο του: «Το Δημοτικό τραγούδι. Εποπτικές προσεγγίσεις, των Πανεπιστημιακών Εκδόσεων Κρήτης) ότι το «Μοιρολόγι της Παναγιάς» έμεινε εκτός απο τον βασικό κύκλο της λαογραφικής έρευνας, πλην της περίπτωσης του Ρωμαίου που παραπάνω αναφέρθηκε. Γενικότερα, δηλαδή, δεν έχει μελετηθεί ο συσχετισμός του περιεχομένου του με τα λόγια κείμενα της εκκλησιαστικής παράδοσής μας.
Όπως είναι γνωστό σε όλους τα Ευαγγέλια αναφέρονται στο μαρτύριο του Ιησού, δίχως να μνημονεύουν τη Μητέρα Του. Σε τούτο τον λαϊκό θρήνο κυριαρχεί η Μητέρα του Ιησού. Ο ελληνικός λαός -πρωτοτυπώντας- δημιούργησε ένα άσμα για τον αβάσταχτο πόνο της. Με άλλα λόγια ο λαός, όπως πολύ εύστοχα σημειώνει ο Ρωμαίος, παρακολουθεί τον τρόπο που η Παναγία πληροφορείται τα γεγονότα και αντιδρά, ιχνηλατώντας κάθε στιγμή και κάθε συμβάν.
Δεν πρόκειται να επεκταθώ περισσότερο σε τούτο τον διαδικτυακό χώρο για το «Μοιρολόγι της Παναγίας». Η ανάρτησή μου έχει ως στόχο να υπενθυμίσει αυτό το υπέροχο λαϊκό άσμα της ελληνικής παράδοσης και ιδιαίτερα της ποντιακής, καθώς το ηχητικό που ακολουθεί ανήκει στην πολυάριθμη δισκογραφία του αείμνηστου Γιώργου Αμαραντίδη. «Ευξείνεια Παρακαταθήκα», τιτλοφορήθηκε η τελευταία μουσική συλλογή του που κυκλοφόρησε το 2006 από τον εκδοτικό οίκο των αδελφών Κυριακίδη και στην οποία δέχθηκα την τιμητική πρόσκληση απο τον αλησμόνητο εκδότη Τάσο Κυριακίδης να την προλογίσω.
Καλή Ανάσταση σας εύχομαι με υγεία, αγάπη και φώτιση. Οι μέρες που περνάμε είναι περίεργες γιατί είναι πρωτόγνωρες. Ας έχουμε πίστη ισχυρή, ακλόνητη και ελπίδα, με οδηγό το Αναστάσιμο μήνυμα, το Αναστάσιμο Φως για το καλύτερο.
Χρόνια πολλά!
