ΤΟΥ ΒΑΣΙΛΗ ΣΙΔΗΡΟΠΟΥΛΟΥ

H γιαγιά μου η Κερεκία μαζί με τετρακόσιες περίπου γυναίκες και μικρά παιδιά, που κατάγονταν από τα δεκατρία Μερτσιμεκλίδικα* Ελληνικά χωριά δυτικά του Βεζίρκιοπρου, πιάστηκαν αιχμάλωτοι από τους Τσέτες του Τοπάλ Οσμάν στις 21 Ιουνίου 1921. Αυτήν την ημερομηνία μνημόνευε στα κατοπινά της χρόνια, σαν μια μαύρη σημαδιακή μέρα. Κάθε χρόνο πήγαινε στα νεκροταφεία του χωριού και άναβε κεριά στη μνήμη των νεκρών συγγενών της και των ανθρώπων που χάθηκαν κατά την πορεία θανάτου, που ακολούθησε μετά τη σύλληψή τους.

Αφού τις ομαδοποίησαν σαν τα πρόβατα, τις οδήγησαν βίαια πεζοπορώντας μέχρι το Βεζίρκιοπρου. Από εκεί μέσω της Κάβζας έφτασαν στη Μερζιφούντα, όπου τις παστάλιασαν για δύο μήνες περίπου σαν φύλλα καπνού, μέσα κι’ έξω απ’ την  αυλή του Αμερικάνικου Κολεγίου *ΑΝΑΤΟΛΙΑ*.

Ανάμεσα στις γυναίκες και στα νεώτερα σε ηλικία κορίτσια, υπήρχαν αρκετές παλιές και νέες απόφοιτες του Κολεγίου, που είχαν ασπασθεί τον Ευαγγελισμό και ικέτευαν τους Αμερικάνους δασκάλους τους να τις σώσουν απ’ τα χέρια των δημίων τους.

Δεν μπόρεσαν να τις βοηθήσουν όμως ούτε οι εκκλήσεις των Αμερικάνων προξένων και των Ευαγγελικών Ιεραποστόλων, που διαμαρτυρήθηκαν στο Νομάρχη και στις τοπικές αρχές των Τσανταρμάδων για την κακομεταχείριση και την βιαιότητα των Τσετέδων του Τοπάλ Οσμάν.

Η μυστική και παράνομη εξουσία που είχε πάρει ο Τοπάλ Οσμάν από τον Κεμάλ για την εξόντωση όλων των Χριστιανικών πληθυσμών του Δυτικού Πόντου, υπερτερούσε από τις όποιες εξουσίες είχαν ακόμα τα όργανα του παραπαίοντος Οθωμανικού κράτους, που δεν ήθελαν ή δεν μπορούσαν ν’ αντιπαρατεθούν μαζί του.

Στο διάστημα που ήταν περιορισμένες στο Κολέγιο μου διηγιόταν η γιαγιά μου, έμαθαν ότι οι Τσέτες είχαν φυλακίσει στις αίθουσες και στην αυλή του Γαλλικού σχολείου της πόλης μια άλλη ομάδα κατατρεγμένων γυναικών και μαθήτριες και τις έκαψαν ζωντανές, μαζί με τους καθολικούς δασκάλους τους. Με τον ίδιο τρόπο εξολόθρευσαν αρκετούς χριστιανούς άνδρες που είχαν καταφύγει στο κοντινό αμερικανικό στρατόπεδο και στο “Κόκκινο Σπίτι”. Στο τελευταίο βρίσκονταν και πολλές γυναίκες, που με κάποιο τρόπο σώθηκαν από τα χέρια του Τοπάλ Οσμάν, μετά από παρέμβαση ντόπιων επιφανών μουσουλμάνων.

Στα πλαίσια του θεάρεστου έργου που ανέλαβε τότε ο σφαγέας των Ρωμιών Τοπάλ Οσμάν με την προτροπή του Κεμάλ και αφορούσε την με κάθε τρόπο εξόντωση των χριστιανών, συνασπίστηκε και με αρκετές ομάδες άτακτων ομόθρησκών του Σουνιτών Κούρδων της περιοχής και Λαζών. Έμπασε έτσι κι’ αυτούς στο βρώμικο, απάνθρωπο και αιματοβαμμένο του παιχνίδι, για να μπορέσει να εκτελέσει τα σχέδια του εντολέα του, τάζοντας τους εδάφη, περιουσίες και χρυσάφι.

Η γιαγιά μου για όσο διάστημα παρέμεναν αιχμάλωτες στην αυλή του Κολεγίου, μηχανευόταν συνωμοτικά με την μάνα της την Παρθένα και την φίλη της την Μαρίκω, την γυναίκα του Βασίλη Παυλίδη, τρόπους για ν’ αποφεύγουνε τους βιασμούς. Φρόντιζε με ιδιαίτερη επιμέλεια τη δεκαπεντάχρονη μικρή αδελφή της την Ευσεβία και προσπαθούσε με κάθε τρόπο να την προφυλάξει από τα φιλήδονα και λάγνα βλέμματα των δεσμοφυλάκων τους. Μάζευαν τα πλούσια μαλλιά τους μέσα στα μαύρα τους τσεμπέρια (μαντήλες), μουτζούρωναν με κάρβουνο τα πρόσωπά τους και για να γίνονται απωθητικές, πασάλειβαν με τα δάχτυλά τους τον κόρφο και τα μπράτσα τους με ακαθαρσίες.

Τη συνέχεια του άρθρου διαβάστε την στο δημοσίευμα της εφημερίδας ΕύΞΕΙΝΟΣ ΠΟΝΤΟΣ, τεύχος Μαρτίου 2022