Με πανηγυρικό τρόπο έγινε η έναρξη της 2ης παγκόσμιας συνδιάσκεψης ποντιακής νεολαίας το βράδυ της Παρασκευής 2 Οκτωβρίου 2015 στο συνεδριακό κέντρο «Ι. Βελλίδης» στη Θεσσαλονίκη, με την παρουσία του Οικουμενικού Πατριάρχη κ.κ. Βαρθολομαίου, ο οποίος κήρυξε την έναρξη.
Ο Οικουμενικός Πατριάρχης
Ο Οικουμενικός Πατριάρχης, αναφέρθηκε στους νέους αγίους του Πόντου, τον Γεώργιο Καρσλίδη και την Σοφία της Παναγίας Κλεισούρας, οι οποίοι βοήθησαν τον κόσμο σε πολύ δύσκολους καιρούς, σημειώνοντας ότι «η αγιότης είναι η μεγαλύτερη προσφορά του Πόντου. Ο ποντιακός πληθυσμός εξακολουθεί μέχρι σήμερα να παράγει αγίους και θαύματα».
Ο κ. Βαρθολομαίος αναφέρθηκε στα ιδεώδη των Ελλήνων του Πόντου λέγοντας ότι «Πόντος είναι. Ιδέα, Παράδοση, Πίστη, Εργατικότητα, Φιλότιμο, Ήθος, Φρόνημα, Φιλοξενία» και τόνισε ότι «όποιος πιει από το νερό του Πόντου, δεν μπορεί να λησμονήσει, γιατί πηγάζει από τις πηγές της Ορθοδοξίας του Πόντου. Μία φορά ήπιαμε κι εμείς, ο Πατριάρχης σας και κάθε χρόνο επισκεπτόμαστε την Παναγία Σουμελά».
Ο Οικουμενικός Πατριάρχης απευθυνόμενος στα νέα παιδιά που συμμετείχαν στη συνδιάσκεψη, τους προέτρεψε να προωθήσουν και να αναδείξουν την ελληνική γλώσσα και την ποντιακή διάλεκτο, η οποία ενισχύει την χώρα και τους κατοίκους της».
Ο Προκόπης Παυλόπουλος
Στη συνέχεια αναγνώστηκε ο χαιρετισμός του προέδρου της Δημοκρατίας, Προκόπη Παυλόπουλου, ο οποίος, μεταξύ άλλων, σημείωσε ότι «όλοι οι νέοι Έλληνες Πόντιοι αποτελούν δυναμικούς εκπροσώπους του έθνους και αυτό αποτελεί υπερηφάνεια για εμάς στην πατρίδα. Ειδικά σε σας, τους νέους Έλληνες Ποντίους του εξωτερικού, με ιδιαίτερη μνεία στους Ελληνοπόντιους της Ρωσίας και των χωρών της πρώην Σοβιετικής Ένωσης, θέλω να τονίσω ότι αποτελείτε δυναμικούς εκπροσώπους του Έθνους μας, γεγονός, το οποίο χαρίζει υπερηφάνεια σε όλους μας, εδώ στην Πατρίδα».
Ο Νίκος Αναστασιάδης
Στο δικό του χαιρετισμό ο πρόεδρος της Κυπριακής Δημοκρατίας, Νίκος Αναστασιάδης, τον οποίο διάβασε ο Φώτης Φωτίου, τόνισε πως «στα χρόνια που πέρασαν από το έγκλημα των Νεοτούρκων και τον ξεριζωμό των Ποντίων από τις πατρογονικές τους εστίες, το εθνικό δένδρο εμβολιασμένο από τους πρόσφυγες των Ελλήνων του Πόντου, βλέπουμε να δίνει νέους καρπούς και να δυναμώνει τους Έλληνες, επιβεβαιώνοντας αυτό που τόσο εύστοχα συνόψισε ο ανώνυμος Πόντιος λαϊκός ποιητής: «Η Ρωμανία κι αν πέρασεν, ανθεί και φέρει κι άλλο. Εύχομαι κάθε επιτυχία στη Συνδιάσκεψή σας με την προσδοκία ότι ως την επόμενη θα έχετε πετύχει το βασικό εθνικό στόχο, την ευρύτερη αναγνώριση της γενοκτονίας των Ελλήνων του Πόντου από τους Νεοτούρκους. Οι Έλληνες της Κύπρου και εγώ προσωπικά είμαστε και θα συνεχίσουμε να είμαστε πάντοτε θερμοί και ειλικρινείς αδελφοί και συμπαραστάτες στο δύσκολο αγώνα σας».
Ο Γιάννης Αμανατίδης
Στο χαιρετισμό του ο υφυπουργός Εξωτερικών αρμόδιος για θέματα απόδημου Ελληνισμού Γιάννης Αμανατίδης, ως εκπρόσωπος της Κυβέρνησης και του πρωθυπουργού Αλέξη Τσίπρα που μόλις επέστρεψε από τις ΗΠΑ, τόνισε: «Είναι εξαιρετική η τιμή και μεγάλος ο συμβολισμός τού να παρευρίσκεται και να ανοίγει τις εργασίες της 2ης Παγκόσμιας Διάσκεψης Ποντιακής Νεολαίας ο Πατριάρχης του Γένους. Οι δεσμοί της Μεγάλης Εκκλησίας της Κωνσταντινουπόλεως με τον Πόντο είναι μακραίωνοι και αδιάρρηκτοι, μιας και τα εδάφη του είναι τμήμα της κανονικής δικαιοδοσίας του Οικουμενικού Πατριαρχείου και έως σήμερα στην Ιεραρχία του Θρόνου υφίστανται Μητροπολίτες και Επίσκοποι που φέρουν τους τίτλους και την ποιμαντική ευθύνη των αρχαίων πόλεων του Ευξείνου, ενώ στις μεγάλες στιγμές της σύγχρονης ιστορίας μας καταλέγεται η ευοίωνη κατάληξη των προσωπικών προσπαθειών σας, Παναγιώτατε, για την τέλεση της ετήσιας πανηγύρεως στην Ιερά Μονή της Παναγίας Σουμελά.
Όπου η εικόνα της Παναγίας Σουμελά, μέσα από μία ιστορία που είναι τόσο εξαιρετική, όπως είναι και συμβολική, έγινε το κεντρικό σημείο της νεώτερης Ποντιακής λαογραφίας και το σύμβολο της ενότητάς των Ποντίων. Είναι γύρω από αυτήν την εικόνα της Παναγίας, που οι Έλληνες του Πόντου στη διασπορά έχουμε δομήσει την πολιτιστική μας παράδοση.
Το 1923 η Συνθήκη της Λωζάννης επικύρωσε την υποχρεωτική ανταλλαγή των πληθυσμών ανάμεσα στην Ελλάδα και την Τουρκία, που περιελάμβανε τη μετακίνηση περίπου 1,5 εκατομμυρίου ανθρώπων. Πάνω από ένα εκατομμύριο Έλληνες πρόσφυγες εισήλθαν στην ελληνική πολιτεία σε διάστημα δύο ετών, αυξάνοντας τον πληθυσμό της κατά ένα τέταρτο. Έπειτα από σχεδόν έναν αιώνα, μεγάλο τμήμα του πληθυσμού της χώρας μας διατηρεί ακόμα την ξεχωριστή ταυτότητα του Πόντου. Οι Έλληνες που ξεριζώθηκαν από τον Πόντο και τη Μικρά Ασία καθώς και οι απόγονοί τους, δημιουργήσαμε μία προσφυγική ταυτότητα που μάς βοήθησε να αντιμετωπίσουμε το τραύμα του αναγκαστικού εκτοπισμού. Οι αναμνήσεις από τις χαμένες πατρίδες έχουν διαδραματίσει σημαντικό ρόλο στον καθορισμό αυτής της ιδιοπροσωπίας. Οι μνήμες βοηθούν να αποτυπωθεί η πορεία των προσφύγων και να δοθεί μορφή στο μείγμα κοινωνικών σημασιών που ορίζουν τους Ποντίους. Ο αντίκτυπος της μνήμης βοήθησε τους πρόσφυγες στη δημιουργία ενός κοινού δημόσιου και ιδιωτικού συνόλου ιδιαίτερων ψυχικών και πνευματικών χαρακτηριστικών.
Η απώλεια της πατρίδας θα μπορούσε να οδηγήσει σε απώλεια της ταυτότητας, αλλά, αντίθετα, οι πρόσφυγες χρησιμοποίησαν τον σαρωτικό εκπατρισμό τους ώστε να δώσουν βαθιά συναισθηματική νομιμοποίηση στην ύπαρξή τους ως διακριτή κοινωνική ομάδα. Η χρήση της μνήμης ως εργαλείου από τους ξεριζωμένους δημιούργησε μία ιδιαίτερη πολιτιστική κοινότητα, που συνδεόταν και εξακολουθεί να συνδέεται μέσω αυτής. Για τους Ποντίους η έννοια της παράδοσης καθίσταται σε κυρίαρχο άξονα και αποσκοπεί να δώσει ένα ιδιάζον χρονικό καταστατικό σε ένα σύνολο φαινομένων διαδοχικών και συνάμα ταυτόσημων. Επιτρέπει, δηλαδή, να αναστοχαστούν την ιστορία μέσα στο «ίδιον». Να ανατρέξουν στον εντοπισμό της καταγωγής που, επί της ουσίας, ξεφεύγει από κάθε ιδιαίτερο ιστορικό καθορισμό. Χάρη στη διατήρηση της συλλογικής μνήμης έχουμε πάντοτε την αντίληψη της ιδιαίτερης φυλετικής ταυτότητας στους τόπους παραμονής μας, αλλά την ίδια στιγμή είμαστε άρρηκτα συνδεδεμένοι με τον Ελληνισμό και το Γένος.
Η βιωτή μας ως ακρίτες φύλακες των συνόρων, στα όρια των αυτοκρατορικών ή των εθνικών εδαφών, συνεχίστηκε, είτε αυθόρμητα είτε αναγκαστικά, σε όλη την ιστορία μας: στα Βυζαντινά ανατολικά σύνορα, στον ρωσικό Καύκασο, στα βόρεια σύνορα της Ελλάδας. Το ορεινό περιβάλλον της προέλευσής μας μάς επέβαλε για αιώνες έναν τρόπο ζωής που βασιζόταν στην κινητικότητα και τις μεταναστεύσεις σε αναζήτηση ευπορότερων μέσων επιβίωσης. Η μεταναστευτική κίνηση μεταξύ Πόντου, Καυκάσου, Ρωσίας και των ακτών της Μαύρης Θάλασσας είχε ως αποτέλεσμα τη σύσταση από νωρίς μιας ευρείας ποντιακής διασποράς. Η προσήλωσή μας στη γενέθλια γη των προγόνων μεταβιβάζεται στις σύγχρονες γενεές μέσω της ορθόδοξης πίστης, που κράτησαν ακέραιη από τους βυζαντινούς χρόνους και μας διαφοροποιεί από τις αλλογενείς πλειοψηφίες των τόπων φιλοξενίας μας. Αυτή η μακρόχρονη συγκαταβίωση με άλλες κυρίαρχες θρησκείες και με άλλες κυρίαρχες γλώσσες ενίσχυσε αναμφίβολα την επιθυμία να επιβεβαιώνουν την ταυτότητά τους.
Έχουν περάσει 93 χρόνια από τον εκπατρισμό των προγόνων μας. Η μνήμη παραμένει. Ο πόνος μεταδίδεται από τη μια γενιά στην επόμενη. Οι πρόσφυγες ήταν εφευρετικοί, μορφωμένοι και μετέφεραν την πλούσια παράδοση των Ελλήνων της Ανατολής. Έτσι αποδείχθηκαν ένα από τα πλέον προοδευτικά και παραγωγικά τμήματα της σύγχρονης ελληνικής κοινωνίας. Είμαι σίγουρος, ότι εσείς οι νέοι του Πόντου, οι νέοι Τραντέλλενες, θα συνεχίσετε τη μακρά παράδοση της φυλής μας δικαιώνοντας τον στίχο του πατρογονικού άσματος «Η Ρωμανία αν πέρασεν ανθεί και φέρει κι άλλο», κατέληξε ο Γιάννης Αμανατίδης.
Ο Άλκης Αναστασιάδης
Στο χαιρετισμό του ο πρόεδρος της οργανωτικής επιτροπής της 2ης παγκόσμιας συνδιάσκεψης ποντιακής νεολαίας Άλκης Αναστασιάδης τόνισε πως «είμαστε χαρούμενοι που βρισκόμαστε στη Θεσσαλονίκη, την πατρίδα του Μεγάλου Αλεξάνδρου και πρέπει να δουλέψουμε με το εμείς και όχι με το εγώ. Ο Πόντος ζει στο νου και την καρδιά μας. Η σκυτάλη βρίσκεται στα δικά μας χέρια. Εμείς έχουμε χρέος να κρατήσουμε τη μνήμη ζωντανή. Εμείς έχουμε χρέος να τιμούμε την Πόντο με την παρουσία μας στις τέσσερις γωνιές του πλανήτη. Σήμερα έχουμε περισσότερο από κάθε άλλη φορά ανάγκη την ενότητα στην περίοδο της κρίσης. Από τη συνδιάσκεψη θα εξαχθούν χρήσιμα συμπεράσματα για την πορεία και το μέλλον της ποντιακής νεολαίας. Στοχεύουμε στη δημιουργία ενός δικτύου ποντιακής νεολαίας για την αντιμετώπιση των προβλημάτων», κατέληξε ο κ. Αναστασιάδης.
Ο Ιβάν Σαββίδης
Στο χαιρετισμό του ο Ιβάν Σαββίδης, ο οποίος μίλησε στη ρωσική γλώσσα, δίχως να υπάρχει μεταφραστής στα ελληνικά, εκτός από τους επισήμους που κάθονταν στις τρεις πρώτες σειρές στους οποίους δόθηκαν ακουστικά μετάφρασης, μεταξύ άλλων, ανέφερε ότι για τον ίδιο σημαντικό στοιχείο είναι η ενότητα, ώστε να μπορέσουμε να διατηρηθούμε ως έθνος. Έκανε ιδιαίτερη αναφορά στους νέους, και τόνισε πως δεν πρέπει να είναι εσωστρεφείς και εγωιστές και να ρωτήσουν τους μεγαλύτερους, ώστε να καταλάβουν ότι το μέγιστο νόημα της ανθρώπινης ύπαρξης είναι να υπηρετείς το λαό σου, «κάτι που οι Πόντιοι το έχουμε πολύ έντονα. Στη 2η συνδιάσκεψη συμμετέχουν οι καλύτεροι εκπρόσωποι της ποντιακής νεολαίας από διάφορες χώρες του κόσμου. Αυτό σηματοδοτεί ότι ο ποντιακός ελληνισμός δεν έχει μόνον παρελθόν και παρόν, πρέπει οπωσδήποτε να έχει και μέλλον».
Μουσική εκδήλωση
Η τελετή έναρξης της συνδιάσκεψης άρχισε με την είσοδο νταουλτζήδων και οι μουσικοί πέρασαν μέσα από τον κόσμο. Οι χορευτές, υπό τα θερμά χειροκροτήματα των θεατών χόρεψαν κάτω από τη σκηνή, μπροστά στον κόσμο, ποντιακούς χορούς και η εκδήλωση έκλεισε με πολλούς συνέδρους από τη νεολαία να χορεύουν αυθόρμητα κάτω από τη σκηνή, φορώντας τα μπλουζάκια της κάθε ομοσπονδίας.
Σε όλη τη διάρκεια της καλλιτεχνικής εκδήλωσης η αίθουσα πλημμύρισε από τους ήχους 45 λυρών που έπαιζαν μικρά παιδιά από τα Γιαννιτσά. Την παρουσίαση της εκδήλωσης έκαναν, ο ηθοποιός Μιμή Ντενίση και ο Σωτήρης Πολύζος.
Οι εργασίες της συνδιάσκεψης θα συνεχιστούν στις 10 το πρωί του Σαββάτου 3 Οκτωβρίου στο συνεδιακό κέντρο «Ι. Βελλίδης» με πέντε θεματικές ενότητες.
