Με επιτυχία έγινε η ημερίδα με θέμα «Η Εκκλησία και η Παιδεία στον Πόντο», η οποία πραγματοποιήθηκε το βράδυ του Σαββάτου 17 Φεβρουαρίου 2024, από την Στέγη Ποντίων Αμυνταίου και Περιχώρων, προς τιμήν του Μητροπολίτη Φλωρίνης, Πρεσπών και Εορδαίας κ. Ειρηναίου, στην αίθουσα του συλλόγου, με την παρουσία επισήμων και αρχών της περιοχής Αμυνταίου, Φλωρίνης και της Δυτικής Μακεδονίας.
Η εκδήλωση άρχισε στις 6 το απόγευμα του Σαββάτου 17 Φεβρουαρίου 2024 και τους παρευρισκομένους καλωσόρισε ο πρόεδρος της Στέγης Ποντίων Αμυνταίου και Περιχώρων Δημήτρης Μιχαηλίδης, αναφέρθηκε στην ιστορία του συλλόγου και στις δράσεις που ανέπτυξε από την ίδρυσή του έως σήμερα.
Όπως είπε ο Δημήτρης Μιχαηλίδης, η ιδέα για την ίδρυση του συλλόγου με την επωνυμία «ΣΤΕΓΗ ΠΟΝΤΙΩΝ ΑΜΥΝΤΑΙΟΥ ΚΑΙ ΠΕΡΙΧΩΡΩΝ» ξεκίνησε στο Αμύνταιο την άνοιξη του 1965, από 45 ιδρυτικά μέλη, εκ των οποίων τα μισά από αυτά γεννηθήκαν στον Πόντο. Ίσως να είναι και ο παλαιότερος προσφυγικός σύλλογος στην βορειά Ελλάδα.
Στις 10 Αυγούστου 1965 έγινε το πρώτο Διοικητικό Συμβούλιο του συλλόγου από επτά μέλη. Πρόεδρος, Καλαϊτζίδης Λάζαρος, θεολόγος. Αντιπρόεδρος, Μουρουζίδης Ιωάννης, αγρότης. Γραμματέας, Μαυρίδης Ευστάθιος, καφεπώλης. Ταμίας, Μιχαηλίδης Θεόδωρος, έφορος καπνού. Έφορος, Λεβαντίδης Αλέξανδρος, δικηγόρος. Μέλος, Σπυρόπουλος Κωνσταντίνος, αγρότης. Μέλος, Ευθυμιάδης Κωνσταντίνος, ιδιωτικός υπάλληλος. Και το πρώτο ταμείο ήταν, 1.480 δραχμές, με εισφορά 10 δραχμές.
Σύμφωνα με το καταστατικό του, σκοπός του συλλόγου, είναι η διαφύλαξη και διάδοση των ηθών - εθίμων, των παραδόσεων και ιστορίας του Ελληνισμού του Πόντου.
Η ίδρυση του συλλόγου στηρίχθηκε από το Αμύνταιο αλλά περισσότερο από τα προσφυγικά χωριά της λεκάνης του Αμυνταίου, δηλαδή της Βεγόρας, της Λεβαίας, του Ροδώνα, των Αναργύρων, του Φανού, του Λιμνοχωρίου, του Πελαργού, των Βαλτόνερων, του Αντιγόνου, των Αγραπιδιών, του Μανιακίου και του Σωτήρα.
Συνδετικός κρίκος μεταξύ των Ποντίων των παραπάνω οικισμών υπήρξαν οι προγονικές μνήμες που ξεκινούν από τις αλησμόνητες πατρίδες, τις γεμάτες από τον πόνο του ξεριζωμού, η ελπίδα ενός καλύτερου αύριο με την εγκατάσταση στην νέα πατρίδα ,τα δάκρυα και τον ιδρώτα από τις δυσκολίες της προσαρμογής, αλλά και τη χαρά της απ’ αρχής δημιουργίας των νέων συνθηκών ζωής.
Οι Έλληνες που εγκαταστάθηκαν σε οικισμούς της λεκάνης του Αμυνταίου δεν είχαν κοινή αφετηρία και ούτε τον ίδιο χρόνο αναχώρησης. Έρχονται στην περιοχή καθ’ όλα τα ρεύματα μετανάστευσης. Από τον Καύκασο, την περίοδο 1918-1920, από τον Πόντο 1922-1924 με τις αναγκαστικές διώξεις ή την ανταλλαγή των πληθυσμών και από την Ρωσία μετά το 1992-93.
Όλοι αυτοί οι άνθρωποι, με κοινή αφετηρία, διαφορετικούς σταθμούς αλλά πάντα με συναίσθηση της Ελληνικότητάς τους, και το έντονο θρησκευτικό συναίσθημα που τους ένωνε πάντα, (πάρα πολλοί από τους πρόσφυγες έφερναν και την εικόνα από τις εκκλησίες που αφήσαν πίσω τους) δια πυρός και σιδήρου ανά τους αιώνες, από λαούς οι οποίοι προσπάθησαν με κάθε μέσο να τους προσαρτήσουν, παρά τις κακουχίες, τα βασανιστήρια και τα θύματα στάθηκαν ξανά όρθιοι στα πόδια τους και ξεκίνησαν μια νέα ζωή στην Ελλάδα.
Κάθε ένας λοιπόν από τους Ποντιακούς οικισμούς της περιοχής Αμυνταίου έχει την δική του ξεχωριστή ιστορία. Από αφηγήσεις κατοίκων, τις απογραφές του 1920 και 1928 και την ανάγνωση σχετικών συγγραμμάτων αντλούμε πληροφορίες, για κάθε προσφυγικό οικισμό.
Εγκαταστάθηκαν σε αμιγώς μουσουλμανικά χωριά, κυρίως, αφού μετά την ανταλλαγή των πληθυσμών υπήρχαν διαθέσιμα σπίτια για τη στέγασή τους. Εγκαταστάθηκαν λοιπόν στις Αγραπιδιές (Γκόριτσκο), στο Αντίγονο (Κιοσελέρ), στη Βεγόρα (Νόβιγκραντ), στη Λεβαία (Έλεβιτς), στο Μανιάκι (Κολάρτσα), στο Πελαργό (Μουραλάρ), στις Πέτρες (Πέτρετσκο) και στο Φαράγγι (Κελεμέζ).
Ακολούθως το λόγο έλαβε ο Σεβασμιότατος Μητροπολίτης Φλωρίνης, Πρεσπών και Εορδαίας κ. Ειρηναίος, ο οποίος μεταξύ άλλων, έκανε αναφορά στις επισκέψεις του και στις εμπειρίες του από τις επισκέψεις του στον Εύξεινο Πόντο και στις συναντήσεις του με τους εκεί Έλληνες, επισημαίνοντας πως η επιστημονική ημερίδα είναι ευλογία και ιδιαίτερη τιμή για τους προγόνους μας. Η εκκλησία και η παιδεία είναι δρόμοι παράλληλοι και κράτησαν αδιάσπαστο τον ελληνισμό, στο διάβα των αιώνων.
Συντονιστής της εκδήλωσης ήταν ο εκδότης Αντώνης Πουγαρίδης.
Ο Στυλιανός Δ. Ιωαννίδης, Αξιωματικός, Σ. Ξ. Βαλκανιολόγος, υποψήφιος διδάκτωρ ιστορίας του ΑΠΘ, μίλησε με θέμα «Ο Θεός ει η αρωγός και το ζών Έθνος μετά της Διοικούσης Αγίας Εκκλησίας». Όψεις της Συμβολής της Εκκλησίας στον Πόντο.
Η Σοφία Ηλιάδου – Τάχου, Καθηγήτρια Νέας Ελληνικής Ιστορίας του Πανεπιστημίου Δυτικής Μακεδονίας ανέπτυξε το θέμα «Παιδεία και πτωχία παρ’ ημίν». Η περίπτωση των Σχολών του ιστορικού Πόντου, 1683 – 1923.
Στην ημερίδα, παραβρέθηκαν και τίμησαν με την παρουσία τους, ο περιφερειάρχης Δυτικής Μακεδονίας, Γιώργος Αμανατίδης, ο αντιπεριφερειάρχης Περιφερειακής Ενότητας Φλώρινας, Αθανάσιος Τάσκας, ο δήμαρχος Αμυνταίου, Γιάννης Λιάσης, περιφερειακοί και δημοτικοί σύμβουλοι, αντιδήμαρχοι του Δήμου Αμυνταίου, εκπρόσωποι του στρατού και συλλόγων που δραστηριοποιούνται στο Αμύνταιο και στην ευρύτερη περιοχή.
