ΚΕΙΜΕΝΟ – ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ:ΦΟΡΗΣ ΠΕΤΑΛΙΔΗΣ
Με μεγάλο ενδιαφέρον επιστημόνων, καθηγητών πανεπιστημίων, ερευνητών, διδακτόρων και μεταπτυχιακών φοιτητών, αλλά και ενδιαφερομένων, άρχισε νωρίς το απόγευμα της Πέμπτης 5 Σεπτεμβρίου 2024, το 6ο Διεθνές Συνέδριο Δημιουργικής Γραφής, που διοργανώνει το Διιδρυματικό Πρόγραμμα Μεπαπτυχιακών Σπουδών του Πανεπιστημίου Δυτικής Μακεδονίας, σε συνδιοργάνωση με άλλα πανεπιστήμια της Ελλάδας και του εξωτερική και η πρώτη ημέρα και η τελετή έναρξης ήταν αφιερωμένη στην ποντιακή διάλεκτο.
Την κεντρική ομιλία στην έναρξη της ημέρας που ήταν αφιερωμένη στο νέο μεταπτυχιακό της ποντιακής λογοτεχνίας, έκανε ο ομότιμος καθηγητής Νεότερης Ιστορίας του Πανεπιστημίου Δυτικής Μακεδονίας Κωνσταντίνος Φωτιάδης, ο οποίος και βραβεύθηκε για την προσφορά του, ανέπτυξε το θέμα “Η Ποντιακή διάλεκτος δεν έχει το κουράγιο να πεθάνει”, χρησιμοποιώντας ως τίτλο την ρήση του Ιορδάνη Παμπούκη, ενώ η εκδήλωση έκλεισε με μουσική από τις αλησμόνητες πατρίδες του Ευξείνου Πόντου, με τους αδελφούς Κωνσταντίνο και Ματθαίο Τσαχουρίδη.
Ιδιαίτερα συγκινητική στιγμή κατά τη διάρκεια της έναρξης του διεθνούς συνεδρίου ήταν, όταν προσφέρθηκε στον Πρύτανη του Πανεπιστημίου Δυτικής Μακεδονίας Θεόδωρο Θεοδουλίδη μία ποντιακή λύρα ομοίωμα του οποίο είχε ο συνονόματος παππούς του, που στο δοξάρι της ήταν γραμμένα το όνομα του παππού του “Θ. Θ. Μαστοράντων 11.3.1899. ΠΑ. ΔΥ. ΜΑΚ. 5.9.2024. Master of Arts “Ποντιακή Λογοτεχνία”. Την πρωτοβουλία είχε ο Σύλλογος Ποντίων Νυρεμβέρης “Εύξεινος Πόντος”, και στον πρύτανη Θεόδωρο Θεοδουλίδη το επέδωσε ο Τριαντάφυλλος Κοτόπουλος, διευθυντής του Προγράμματος “Δημιουργική Γραφή”.
Οι εργασίες του 6ου συνεδρίου δημιουργικής γραφής το οποίο πραγματοποιείται στις νέες υπερσύγχρονες εγκαταστάσεις του Πανεπιστημίου Δυτικής Μακεδονίας στη ΖΕΠ Κοζάνης, άρχισαν στις 4 απόγευμα της Πέμπτης 5 Σεπτεμβρίου 2024.
Στην πρώτη συνεδρία για το ποντιακό θέατρο, με προεδρείο της Βερόνικα Λαχανά και την Μαρία Προκοπίδου, ο Δημοσθένης Δεσποτίδης, ανέπτυξε το θέμα “Pontic Culture and Folklore”, η Βερόνικα Λαχανά μίλησε με θέμα “Ευκαιρία να πω μια ιστορία, θεατρικό βασισμένο στη γενοκτονία των Ποντίων” και η Μαρία Προκοπίδου, μίλησε με θέμα “Έντεχνος λαϊκός λόγος: Έμπνευση και μοτίβο στη θεατρική γραφή του Στάθη Ευσταθιάδη”, ενώ ακολούθησε συζήτηση.
Την ίδια ώρα με θέμα την ποντιακή λογοτεχνία, με προεδρείο τον Θανάση Β. Κούγκαλο και την Αγγελική Παμπουκίδου, η Αναστασία Αμανατίδου και ο Θανάσης Β. Κούγκαλος, ανέπτυξαν το θέμα “Το ποντιακό ζήτημα στο σύγχρονο ελληνικό ιστορικό μυθιστόρημα”, η Αγγελική Παμπουκίδου, μίλησε για “Το ιστορικό τραύμα ως βάση για την Ποντιακή λογοτεχνική δημιουργία” και η Αναστασία Στεφανίδου, ανέπτυξε το θέμα “Αφηγηματική μνήμη και συλλογικό τραύμα στο μυθιστόρημα Σοφία: Ο Ξεριζωμός από τη Μαύρη Θάλασσα στο Χαλέπι”.
Στην ενότητα Ζητήματα Ποντιακής Λαογραφία, με προεδρείο την Ζωή Κανιά και τον Κωνσταντίνο Στεφανίδη, η Ζωή Κανιά ανέπτυξε το θέμα “Λαογραφίας και Ηθογραφίας εγκώμιον: Το λογοτεχνικό έργο του Γεωργίου Κανδηλάπτη”, η Μαρίνα Προβατίδου “Γενεαλογίες Ποντίων Γυναικών: το παράδειγμα της Χρυσούλας Παρασκευοπούλου” και ο Κωνσταντίνος Στεφανίδης “Γυναικαίο ποντιακό ένδυμα: χίλιες κλωστές… χίλιες λέξεις”.
Στην ενότητα Θέματα Ποντιακής Διαλέκτου, με προεδρείο την Αναστασία Μαχαιρίδου και τον Ιωάννη Τερζίδη στο κεντρικό αμφιθέατρο, η Αναστασία Μαχαιρίδου, ανέπτυξε το θέμα “Διαλεκτική λογοτεχνία και διαλεκτική ταυτότητα: προσδιο-Ορίζοντας μέσα από τη διδασκαλία”, η Κυριακή Μαυροφυλλίδου “η εγγύτητα της Ποντιακής Διαλέκτου με την Αρχαία Ελληνική Γλώσσα: προτάσεις διδακτικής αξιοποποίησής της”, ο Ιωάννης Τερζίδης “Γραφή της Ποντιακής και ποντιακή λογοτεχνία. Η δυναμική στο σήμερα”.
Στις 5 το απόγευμα στις άλλες τράπεζες εργασίας, στην ενότητα Μνήμης Γεννήματα με προεδρείο την Αναστασία Αλευριάδου και την Μυροφόρα Ευσταθιάδου, η Αναστασία Αλευριάδου ανέπτυξε το θέμα “Με το διωγμό στην ψυχή της Λύμπι (Ελευθερίας) Τατά Αρσέλ: Το διαγενεακό ψυχικό τραύμα της Μικρασιατικής Καταστροφής και της Ποντιακής Γενοκτονίας σε 3 γενιές υπό το πρίσμα της Δημιουργικής Γραφής”, η Μυροφόρα Ευσταθιάδου μίλησε με θέμα “Τοπόσημα μνήμης στη Θεσσαλονίκη των Ποντίων προσφύγων” και η Ευθυμία Κατσόγιαννου Τριανταφύλλου με θέμα “Genz, Cultural Sustainability and Education – Οι νέες συνθήκες και οι νέες προκλήσεις της GenZ δείχνουν το δρόμο για την αλλαγή”.
Στην ενότητα Ποντιακή Ποίηση – Λογοτεχνία – Τέχνες, με προεδρείο την Γεωργία Βεληβασάκη και την Σοφία Γ. Ιακωβίδου, η Σοφία Γ. Ιακωβίδου μίλησε με θέμα “Η ποιητική του Ηλία Τσιρκινίδη (1915 – 1999) “κρένερον” γενεών και ποιητών / τριών ποντιακής καταγωγής. Η Μαρία Προκοπίδου και η Γεωργία Βεληβασάκη με θέμα “Μωμοέρια και MOMUERIART PROJECT. Βαρύ παρελθόν προς ένα πιθανό μέλλον”, η Αναστασία Υφαντίδου με θέμα “Οι γυναικείες φωνές στην Ποντιακή Λογοτεχνία”.
Στην ενότητα Είδη Δημιουργικής Γραφής η Σπυριδούλα Γεωργοκίτσου μίλησε με θέμα “Τεχνητή νοημοσύνη – Δημιουργική γραφή: Διδασκαλία προσφυγικού μέσω στίχων του Ιωαννίδη”, η Αμαλία Σδρούλια με θέμα “Μετανάστες και Πρόσφυγες στη Γερμανία γράφουν αυτοβιογραφικά και παίζουν θέατρο” και η Άλκηστης Γεωργίου μίλησε με θέμα “Ιστορίας της Μνήμης: Ημέρα των Νεκρών και Δημιουργική Γραφή”.
Στο κεντρικό αμφιθέατρο οι, Ελένη Αράπη, Σοφία Γ. Ιακωβίδου, η Χρυσή Τζανέτου και η Μαίρη Χάψα, μίλησαν με συμμετέχοντες “Αντικατροπισμοί της γυναίκας του Πόντου στον χώρο και στο χρόνο”.
Ακολούθησε η κεντρική ομιλία του Κωνσταντίνου Φωτιάδη, “Η Ποντιακή διάλεκτος δεν έχει το κουράγιο να πεθάνει”, ενώ το βιογραφικό και την βράβευση του κ. Φωτιάδη, έκανε εκ μέρους του δημάρχου Νεάπολης – Συκεών, η δημοτική σύμβουλος του Δήμου, Σοφία Γ. Ιακωβίδου.
Ο Κωνσταντίνος Φωτιάδης
Στην ομιλία του ο Κωνσταντίνος Φωτιάδης, τόνισε πως οι ρίζες της ποντιακής είναι βαθιές μέσα στο χώρο και στον χρόνο και ομιλούνται από εκατομμύρια ανθρώπους στην σημερινή Τουρκία και στον Εύξεινο Πόντο, στην Ρωσία και στον παρευξείνειο χώρο, στην Ελλάδα, αλλά και όπου μετανάστευσαν οι άνθρωποι που προέρχονται από αυτούς τους χώρους. Η ποντιακή, η πλέον κοντινή στην αρχαία ελληνική, είναι η γλώσσα που μιλούν, γράφουν και τραγουδούν, και εκφράζονται μέσω αυτής τόσο στην Τουρκία, στην Ελλάδα, στη Ρωσία, άνθρωποι που την έχουν ως μητρική.
Ανέφερε παραδείγματα ανθρώπων στη σημερινή Τουρκία που γράφουν και τραγουδούν σε αυτήν, και συγκινούν με τη γραφή και το στίχο τους, και ο Βαχίτ Τουρσούν κατέγραψε όλην αυτήν την προσπάθεια σε ένα μεγαλειώδες λεξικό, και όπως υπολογίζει υπάρχουν περισσότερες από 15 χιλιάδες λέξεις στο σημερινό Εύξεινο Πόντο, τις οποίες γνωρίζουν και μιλούν άνθρωποι που έμειναν στον τόπο που γεννήθηκαν και ως μουσουλμάνοι εξαιρέθηκαν της ανταλλαγής των πληθυσμών σύμφωνα με τη Συνθήκη της Λωζάνης.
Ο Θεόδωρος Θεοδουλίδης
Στον χαιρετισμό του ο πρύτανης του Πανεπιστημίου Δυτικής Μακεδονίας Θεόδωρος Θεοδουλίδης, τόνισε τη σημαντικότητα του τμήματος Δημιουργικής Γραφής του Πανεπιστημίου που κάνει σπουδαία δουλειά με τον Τριαντάφυλλο Η. Κωτόπουλο και στην απόφαση να ενταχθεί η Ποντιακή ως μεταπτυχιακό στη Δημιουργική Γραφή και τόνισε την καθοριστική συμβολή του καθηγητή Κωνσταντίνου Φωτιάδη στην επιστημονική τεκμηρίωση της γενοκτονίας των Ελλήνων του Πόντου, αλλά και στη βοήθειά του στο πανεπιστήμιο. Επίσης, τόνισε πως είναι σημαντική η συμβολή του συλλόγου Ποντίων Νυρεμβέργης και του προέδρου του Δημήτρη Λαμπρόπουλου στη δημιουργία σε αυτήν την υπόθεση. Το αισθανόμαστε και ως χρέος γι αυτό και η σημερινή εκδήλωση έχει μεγάλη συναισθηματική φόρτιση. Άλλωστε το Πανεπιστήμιό μας έχει επίσης συμβάλει τα μέγιστα στην ανάδειξη του ζητήματος της ποντιακής γενοκτονίας, μέσω της ιστορικής αναζήτησης και της επιστημονικής δουλειάς του Κώστα Φωτιάδη.
Είναι πάντως σαν να ήρθε το πλήρωμα του χρόνου, η κατάλληλη στιγμή. Σε βιβλία του ο Φωτιάδης αναφέρεται στην πρώτη γενιά προσφύγων και στην αδυναμία διεκδίκησης της μνήμης, στη δεύτερη γενιά των προσφύγων που μετουσίωσε την ιστορία σε μνήμη και στην τρίτη γενιά στην οποία απέμεινε το χρέος της διεκδίκησης του δικαιώματος στη μνήμη αλλά και της προσπάθειας επιστημονικής αναζήτησης / καταγραφής / ερμηνείας. Είναι ευθύνη, προνόμιο και τιμή για μας, την τρίτη γενιά προσφύγων, τη γενιά των νοσταλγών για κάτι που δεν γνωρίσαμε, για κάτι για το οποίο διαβάσαμε αλλά περισσότερο ακούσαμε.
Θέλω να σας διαβεβαιώσω (και με αυτό θα κλείσω) ότι στο Πανεπιστήμιο Δυτικής Μακεδονίας θα συνεχίσουμε να είμαστε αρωγοί και συνοδοιπόροι σε όποια πρωτοβουλία και δράση αναλάβετε τα επόμενα χρόνια. Καλή επιτυχία στο συνέδριο, καλές παρουσιάσεις και παραγωγικές συζητήσεις.
Ο Δημήτρης Λαμπρόπουλος
Στο χαιρετισμό του ο Δημήτρης Λαμπρόπουλος από το Σύλλογο Ποντίων Νυρεμβέργης, αναφέρθηκε αναλυτικά στη δουλειά που κάνουν άοκνα λογοτέχνες, ποιητές, σωματεία, ομοσπονδίες για να αναδειχθεί η ποντιακή και να πάει ένα βήμα παραπέρα. Επισήμανε ότι το Πανεπιστήμιο Δυτικής Μακεδονίας προκηρύσσει μια πιονεριά. Ένα fult funcional μεταπτυχιακό για τη λογοτεχνία μιας από τις πολλές επιζώσες διαλέκτους της ελληνικής γλώσσας. Καινοτόμο υπόδειγμα για τα λοιπά 25 ελληνικά πανεπιστήμια και τις ακόμη 15 ελληνικές, είτε ελλαδικές διαλέκτους.
Ο Τριαντάφυλλος Η. Κωτόπουλος
Ο Τριαντάφυλλος Η. Κωτόπουλος, καθηγητής του ΠΔΜ και πρόεδρος της Επιστημονικής Επιτροπής μεταξύ άλλων ανέφερε: Σας καλωσορίζω με ιδιαίτερη χαρά στο 6ο Διεθνές Συνέδριο Δημιουργικής Γραφής, το οποίο εγκαινίασε τις εργασίες του για πρώτη φορά το 2013 και από τότε διοργανώνεται ανελλιπώς κάθε δύο χρόνια, εμπλουτίζοντας διαρκώς τις γνώσεις μας και τη φιλοσοφία της λειτουργίας της δημιουργικής γραφής στον εκπαιδευτικό χώρο αλλά και στο χώρο της προσωπικής συγγραφής. Σήμερα έχουμε στο πλευρό μας 250 συνέδρους, αποδεικνύεται περίτρανα η δυναμική του συνεδρίου και η ουσιαστική του συμβολή στη διεθνή ακαδημαϊκή κοινότητα.
Μουσικό πρόγραμμα με τους Κωνσταντίνος και Ματθαίο Τσαχουρίδη
Στη συνέχεια ακολούθησε το μουσικό πρόγραμμα με τους αδελφούς Κωνσταντίνο και Ματθαίο Τσαχουρίδη, οι οποίοι ταξίδεψαν τους συνέδρους και τους συμμετέχοντες στις εργασίες του 6ου Διεθνούς Συνεδρίου Δημιουργικής Γραφής, στις μουσικές και τα ακούσματα των Ελλήνων του Πόντου, αλλά και όλου του ελληνισμού.
Στους χώρους του 6ου Διεθνούς Συνεδρίου Δημιουργικής Γραφής, υπήρχε έκθεση βιβλίων με περιεχόμενο για τον ελληνισμό του Πόντου και στην ποντιακή διάλεκτο, από τις Αφοί Κυριακίδη ΕΚΔΟΣΕΙΣ Α.Ε., βιβλία τα οποία θα διατεθούν στο τμήμα της δημιουργικής γραφής στην ποντιακή διάλεκτο μετά το πέρας του συνεδρίου.
Το συνέδριο συνεχίζεται σήμερα Παρασκευή 6 Σεπτεμβρίου και θα ολοκληρωθεί την Κυριακή 8 Σεπτεμβρίου 2024,